FOLGA XERAL 29M

Dendeomundoparagaliza, a Galiza de volta ó mundo, informa de que o día de mañá xoves 29 de marzo, a partires das 11:00 da mañá, vaise xuntar na Plaza de Mayo de Buenos Aires para apoiar á Folga Xeral que vai ter lugar ese mesmo día na Galiza e en todo o Estado español, en repulsa á bochornosa reforma laboral perpetrada polo goberno do Partido Popular.

Contra a reducción da indemnización por despedimento dos contratos indefinidos e a ampliación das causas de despedimento obxectivo.

Contra o establecemento de períodos de proba de un ano.

Contra a equiparación das ETTs ós servizos públicos de emprego.

Contra a preponderancia dos convenios empresariais sobre os convenios colectivos.

Contra o facilitamento do despedimento colectivo, ó non ter as empresas que posuír autorización da Administración para realizar EREs.

Contra a obriga de realizar traballos en beneficio da comunidade dos traballadores que estean a percibir a prestación por desemprego.

Contra o incremento de poder da patronal para controlar e presionar ós traballadores que estean de baixa.

Contra a modificación do sistema de formación para o desemprego.

Dicimos NON á contínua perda de dereitos por parte da maioría social. Nós non queremos pagar a crise que orixinaron os poderes financieiros e as forzas políticas que o apoiaron ou o permitiron.

Estaremos en Plaza de Mayo porque temos traballo: cumprir un soño. Pero mañá as nosas ialmas e os nosos corazóns farán folga e estarán, cómo non, ás 12:00 do mediodía, no cruce da Doblada.

PORQUE UNHA SAÍDA DA CRISE POLA ESQUERDA É POSIBLE. NON Á REFORMA LABORAL.

Montevideo, unha previa da achega ás nosas raíces

Como dicía, o mediodía do 19 de marzo collín o bus en Florianópolis para chegar de noite a Porto Alegre. Dende alí, ás 22:00 da noite, partín a Montevideo. Tras case 12 horas nun ómnibus no que, a pesares de poñernos a segunda de Crepúsculo (nun do Brasil que agora non lembro xa nos puxeran a terceira), déronnos de cear e máis de almorzar, arribei a Montevideo ás 09:30 da mañá.

A capital charrúa recibiume de xeito acolledor, para facerme sentir coma na casa: chovía que se mataba. Tras informarme axeitadamente na terminal, alá fun co meu mapiña na procura dun hostel que gardase o perfil dos que viñemos escollendo ata o de agora: dos que teñen cama e ducha, o máis barato. As instruccións eran claras: tomar un colectivo con destino ou ben Ciudad Vieja ou ben Centro, e por alí preguntar, xa que prácticamente tódolos hostels da cidade teñen unha especie de prezo común establecido.

Seguindo os consellos de Sofi, unha rapaza que coñecín no autobús e que incluso me deu o correo dos seus irmáns couchsurfers, axudándome xa a facerme unha idea do carácter dos montevideanos, a miña elección foi o Hostel Che Lagarto, en Plaza Independencia.

Plaza Independencia. Á dereita atópase o Hostel Che Lagarto.

Coma sucedera en Río, tiven que agardar unhas horiñas ata dispor de habitación, as cales investín en retomar a comunicación coa Terriña tras cinco días desaparecido. Cando puiden facelo, instaleime, pegueime unha duchiña, e a pulular por Montevideo.

Xantei nun restaurante a escasas cuadras do hostel, unha pizza por 60 pesos uruguaios, uns 2.40€. Iso si, para acompañar pedín un zume de ananás moi rico… por outros 60 pesos. E continuei co meu periplo en solitario por Montevideo, e como esquecera o mapa no Che Lagarto, decidín rememorar tempos pasados, e camiñar sen rumbo fixo e coa mente en branco ata topar co mar, utilizalo como punto de retorno, e voltar á orixe. É o que se chama “turismo ó estilo Adri”, algo absolutamente desaconsellable e que non debedes practicar en ningún caso nas vosas casas, é algo que só debe ser levado a cabo por profesionais na materia. Afortunadamente profesionais deste tipo só existe un: eu.

Total, que así sucedeu. Camiñei durante aproximadamente dúas horas ata chegar á zona de estaleiros, unha inmensidade, por certo. Encantoume atopar as fachadas dos edificios desta zona ateigadas de pintadas reivindicativas a nivel político-sindical, síntoma inequívoco de que a bravura é unha característica en común entre os traballadores do metal de, alo menos, a Galiza e o Uruguai.

Foi entón, cando topei co Río de La Plata, cando decidín voltar, mais para elo busquei un camiño alternativo e, evidentemente, igual de descoñecido. Cousas do destino, cousas da “colonización” galega en sudamérica, cando a vista se me foi para o letreiro da rúa que viña de abordar, entráronme unhas cóxegas polo estómago ó decatarme de que me achaba na Calle Galicia. É unha rúa longa, que fai diagonal coa rambla F.D. Roosvelt, unha de tantas que compoñen o paseo que percorre o litoral de toda a cidade, e que está salpicada de negocios con nomes alusivos á nosa cultura. Máis tarde, xa en Buenos Aires, gañán de min, entereime de que no barrio de Palermo existe a Plaza Galicia, con monumento a Rosalía de Castro.

Cando cheguei ó hostel, sobre as 20:00 do serán, un novo compañeiro de habitación estábase a instalar. Tratábase de Forrest (efectivamente, coma Forest Whitaker), un estudante dunha carreira moi interesante e que agora mesmo non me lembra cál é nunha universidade de Santiago de Chile, nado na China e residente en Sidney. Comezamos a falar, e fumos a pegar outra volta pola cidade. Por fortuna Forrest non esqueceu o mapa, e optamos por coñecer Ciudad Vieja, a zona de Montevideo máis monumental e con arquitectura de meirande beleza, mentres faciamos unhas risas compartindo as impresións que nos causou o Paraguai (dentro da nosa ignorancia, xa que ningún de nós pasou alí máis de un día) e parolabamos sobre tenis. Ceamos unhas moi ricas hamburguesas de tenreira nun restaurante da zona, e a durmir, que os dous levabamos xa un bo tute no corpo.

O mércores foi o día do reencontro co compañeiro pródigo. Co seu mono de Floripa aparentemente saciado, Pablo Cons entrou pola porta do Che Lagarto ó redor das 11:00 da mañá. Mentres se instalaba contoume que o día de bonus na Lagoa da Conceição pasouno surfeando de novo na praia de Mole, tamén con Richi, mais o meu relevo no impartimento de clases maxistrais de dominio das ondas foi asumido por Miguel, que deu o salto da beira da praia ás augas. Nacho, pola súa parte, estaba entretido con Vanessa, a moza que centrara os seus traballos nos últimos días, e espero que sen atender ós nosos consellos.

Unha vez postos ó día, saímos do hostel para face-lo percorrido pola costa montevideana. Dende a nosa ubicación no centro-oeste da cidade, son sobre dúas horas de camiño ata a praia de Pocitos, camiño ó longo do cal te vas atopando con varias praias menores, entre as cales destaca a de Ramírez. Todas elas son praias anchas, de areas un tanto duras e non demasiado limpas, e de augas moi calmas debido á súa procedencia fluvial.

Praia de Ramírez.

Unha das ramblas que se van sucedendo ó longo do litoral de Montevideo.

No Parque Rodó.

Praia de Pocitos.

Metendo un pouquiño de noxo en Pocitos.

Na recepción do Ché Lagarto tamén nos recomendaron adentrarnos no Parque Rodó, que se extende ata a estrada do paseo litoral, e que conta con múltiples prazas e esculturas. Deitados na praia de Pocitos entrounos unha fame atroz, e dado o país no que nos atopabamos, a solución pareceunos obvia. Achegámonos de novo ó Centro, e puxémonos as botas a base de tenreira nun restaurante ó que determinado sector da nosa panda en Vigo -con Roi Rodríguez e César Torres á cabeza- denominaría “de ministros”.

Ó día seguinte amencimos entre ventos furacanados. Nos nosos plans estaba abandonar Montevideo para, ou ben visitar Cabo Polonio, unha localidade que carece de enerxía eléctrica e que conta con praias rodeadas de grandes dunas, ou ben Punta del Diablo, outra turística cidade do leste do Uruguai famosa polas súas praias.

Tras enchernos de tenreira unha vez máis, chegamos á terminal, onde nos dixeron que non sairía ningún ómnibus máis hacia ningún dos dous destinos ata o día seguinte. Desta volta non contabamos co noso clásico recurso de facer unha parada estratéxica previa, así que, ante a miña insistencia, decidimos saltar directamente a Buenos Aires.

Coa mágoa de non ter coñecido máis profundamente o Uruguai, abandonámolo a el e á súa capital. Montevideo, unha cidade pequecha pero xeitosa, que de algún xeito transmite boas vibracións mentres a percorres, apórtache sensacións positivas ó tempo que te perdes nas súas rúas. As/os montevidean@s, acolledoras/es, atent@s e tremendamente educad@s, seguramente teñan algo que ver na creación desta atmósfera.

Na Plaza Independencia, co monumento a Gervasio Artigas, liberador da patria uruguaia, de fondo.

Seguinte parada, Buenos Aires, pero iso xa será outra historia. Que mo digan a min.

Florianópolis, ou cómo sentirse na casa a 10.000 quilómetros de distanza.

Martes 13 de febreiro. A primeira hora da tarde estabamos na rodoviaria de Foz de Iguaçú, dende onde ás 16:00 partimos hacia Florianópolis. A distancia entre ambalasdúas cidades é de aproximadamente 1.000 quilómetros, polo cal nós calculáramoslle un máximo de 10 ou 12 horas de traxecto. Cando o tipo que nos vendeu os billetes nos dixo que a duración era de 18 horas, case nos caen os xenitais ó chan.

Resignámonos, aceptamos o noso destino, e entramos no que debía ser o autobús máis lento na historia do transporte colectivo. E abofé que o era. Na súa ruta a Florianópolis aquela carraca do inferno detívose en todas e cada unha das localidades con máis de un habitante e medio, o que unido a un longo e exhaustivo control policial e a unha serie de sucesos turbios que non chegamos a comprender moi ben por parte dun grupo de pasaxeiros, aumentou a duración do traxecto das 18 previstas a 22 tediosas horas.

Xa pasaba das 14:00 da tarde cando chegamos a Florianópolis, unha cidade-illa tranquila, bastante europea, capital do estado de Santa Catarina. Nós, en concreto, debiamos dirixirnos ó distrito de Lagoa da Conceição, onde vivía Richi, un tipo a quen Cons coñecía de Xesuítas. Eu fíxeno alí mesmo, no momento, mais Richi non era alguén complicado de calar.

Lagoa da Conceição

Richi era, sinxelamente, un auténtico canalla, dos que xa apenas quedan, de sangue puro. Levaba xa non sei cánto tempo vivindo en múltiples lugares do planeta, sen fogar nin rumbo fixos, en permanente procura da boa vida. Pero, coma todo canalla de sangue puro, ademáis de pola súa constante procura do bo vivir, tamén se caracterizaba por posuír unha nobleza e unha xenerosidade inmensas, que chegaban a abrumar.

Pois alí se atopaba semellante fenómeno á nosa chegada ó seu hostel, o Tucano, onde tamén puidemos coñecer a Nacho e a Miguel, dous estudantes de INEF, salmantino e leonés respectivamente, amigos da universidade e outro bo par de tunantes que se ían pegar unhas boas festas connosco.

Xantamos no hostel, e Richi propúxonos facer unha trilha (percorrer un sendeiro) ata unha cachoeira (fervenza) que ficaba ó norte de Lagoa da Conceição. Antes de partir estivemos agardando un cachiño por Raquel, unha amiga compostelá de Richi. Tras case un mes de volta ó mundo, por fin iamos coñecer á nosa primeira paisana. Non era sen tempo.

De alí a uns minutos, apareceu pola porta do hostel unha moza cativa, de pel moura e de voluminosa cabeleira ensortixada. Aquela rapaza podería ser de infinidade de recunchos do planeta, pero difícilmente de Santiago de Compostela. Cando abriu a boca para presentarse e o fixo nun perfecto galego, co inconfundible acento compostelán, doce e melodioso, pouco menos que comezamos a facer chilenas. Se aquel instante fose representado por un debuxante manga, as nosas cabezas serían percorridas por unha enorme pinga de suor, e os nosos ollos mudarían en dous sombríos puntos case inapreciables. A nosa primeira galega e aparentaba ser do puto centro de Senegal. Magnífico.

De esquerda a dereita, Raquel, Miguel, Nacho, e en primeiro termo, Richi.

De alí en adiante, a citada Raquel ía amosar día tras día que a súa dozura non só se cinguía ó seu acento precisamente, e entre ela, Richi e compaña íannos tratar tan ben, íannos facer sentir tan cómodos que… Bueno, cada cousa no seu momento.

Iniciamos a trilha pasadas as 16:30 do serán coa absoluta certeza de que iamos chegar de noite. Suounos a zona xenital de xeito preocupante. Armados con dúas lanternas que debían alumear a frioleira de 7 milímetros máis aló dos nosos pés, alá nos adentramos os catro polo monte adiante sen ter nin a máis remota idea de ónde se achaba a cachoeira. De feito, tamén estabamos bastante certos de que xamáis a iamos atopar. Como así foi.

Tras máis de unha hora de camiño, atopamos un dos peiraos por onde pasan as barcas ó longo da beira da lagoa camiño da parte urbanizada de Lagoa da Conceição, e alí quedamos. Puxémonos de parola mentres escoitabamos os trebóns e observabamos os lóstregos da treboada que se desatara minutos atrás na parte continental de Santa Catarina. Ata que non resistimos máis e lanzámonos ás doces augas da lagoa que tiñamos ós nosos pés. En plena noite. Cunha imponente treboada no noso horizonte. No medio do bosque. Entre risas, entre catro galeg@s que se atoparan de xeito inverosímil en pleno Brasil. Qué mala vida.

Nun peirao da lagoa, pousando cos nosos mellores sorrisos.

Baño nocturno na lagoa, mentres se desataba unha treboada no continente.

De volta ó hostel, unha volta que fixemos acompañados ata o último centímetro por un canciño que coñecimos no peirao, algún desaprensivo propuxo o plan Garrafinha. A el uniuse únicamente Richi, Raquel, fallando á súa natureza picheleira, quedou derrotada na súa casa, onde tamén Cons e máis eu iamos vivir ó longo da nosa estancia en Floripa.

A casa de Raquelinha, e a nosa durante a nosa estancia en Floripa.

O plan Garrafinha desenvolveuse sen incidentes, entre moita risa, intercambiando a tres bandas as historias máis escabrosas das nosas vidas nocturnas.

O xoves, tras erguernos, fumos conscientes de que ó longo da nosa estancia en Florianópolis ía ser verdadeiramente complicado que nos adicáramos tan só un pouco a facer algo de turismo, a pesares das excelentes referencias que tiñamos da illa. É imposible manterse un ano coñecendo sitios día tras día, e dada nosa compaña, escollimos eses días para, sen máis, deitarnos á bartola.

Así que estivemos toda a tarde do xoves rañando a barriga, e pola noite, tras cear os catro en compaña de Garrafinha, Felipe e Fellipe, este último un rapaz moi interesante que deixou a carreira de Administração pola de Belas Artes por conviccións políticas e morais, dirixímonos a un local de samba para que, quen puidera ou quen quixese, botara uns bailes.

De alí, e trocando a compaña dos “Felipes” pola de Pablo, un castellonenco que abandonou ós seus amigos para rematar connosco a noite, dirixímonos a unhas dunas enormes, as cales custou o seu escadar, para unha vez alí… facer o parvo ata fartarnos e ata rematar semellando cinco croquetas xigantes, dignas de ser servidas nos mellores tempos do Lareca.

Facendo a mona nas dunas.

O venres… o venres foi día de surf. Así, como soa, sen necesidade de facer outra interpretación. Collimos dous traxes de neopreno e dúas táboas no Tucano Hostel, e arroxámonos ás augas da praia de Mole. Richiño foi o que mantivo máis a dignidade, o meu e o de Cons, aínda que éste o tentou con máis afán, naturalmente foi bastante denigrante. Iso si, houbo moita risa, que lle pregunten a Miguel e a Nacho, que non perderon detalle das nosas evolucións dende a beira da praia.

Kelly Slater e máis… e máis outro surfista famoso.

De novo rebozados en area, puxémonos a deseñar o plan da noite. O primeiro era mercar Garrafinha para tod@s, evidentemente, e o segundo era elixir o menú da cea. Nun momento de crecida, Cons ofreceuse para cociñar unhas empanadas. Nin que dicir ten que nin un só dos outros cinco presentes abriu a boca para levar a contraria.

As empanadas, excelentes, deron paso a unha noite de xogos, risas, consellos a Nachete, que conseguira citarse cunha moza na cal levaba tempo traballando, máis xogos e máis risas, para acabar politiqueando ata a presencia da alborada, que nos mandou á cama ás 07:00 da mañá.

Politiqueando.

O sábado eu espertei, máis ben recuperei a consciencia ás 18:30. Pese ó precario do meu estado mental, o cálculo foi rápido e sinxelo: había dúas horas que rematara o As Palmas – Celta. Saín escopetado a sangar sinal Wi-Fi do Tucano Hostel. Desta volta as novas non eran nin moito menos tan boas. Tras un partido bastante frouxo caíramos no Gran Canaria por 3 a 1.

Son momentos para mante-la calma, acepta-la derrota como algo inevitable nunha competición tan longa e esixente, e seguir ilusionados apoiando ó equipo. Os rapaces aprenderon ben a lección do ano pasado, maduraron tras semellante hostiazo tan brutal, e estarán á altura. Tócanos amosar a nós que o celtismo tamén o está.

Tras procesar e aplicarme a min mesmo o que acabo de escribir, e antes de decatarme, xa tiña unha caipirinha diante dos meus fuciños, e o persoal estaba a lanzar unha moeda ó aire, que caía sobre unhas indicacións que viñan de fábrica na mesa do bar do hostel, e que ían dende pedirlle un bico a alguén da mesa do lado ata facer o chimpancé ó redor do bar, pasando, cómo non, por convidar a roldas de chupitos.

O xogo acendeunos, e decidimos facer unha versión na casa, mellorada e ideada por nós. Os mesmos compoñentes da noite anterior. Alí sucedeu de todo: stripteases, guerras de cabaliños, voltas á casa en roupa interior e a catro patas, bailes sensuais, houbo quen tivo que sinceirarse en varios aspectos… ata que chegou o momento de travestirse. A proba tocáralle a Richi, pero inevitablemente caímos todos en tromba. Cando estivemos todas ben gostosas, tampouco puidemos evitar saír á rúa a dar unha volta para lucirnos. Non sei se causamos moito escándalo, moito me temo que si. O que sei é que era pleno día cando chegamos a casa a deitarnos. Catro noites en Floripa, catro noites de Garrafinha, e catro festas apoteósicas. O dos galegos é de delito.

…

O domingo non estabamos para nada. Malamente investimos o día en despedirnos da panda. Dado que durmiamos en casa de Raquel, o último da sesión de despedidas foi Richi. Só espero voltar a atoparte nalgún lugar nalgún intre de novo, meu canalla amigo. Enchéchesme de agasallos e de consellos, e podes estar seguro de que non os vou esquecer, nin a eles nin a ti.

E fúmonos deitar, e á mañá seguinte foi a quenda de Raquel. De fachada senegalesa e ialma e corazón composteláns, agarimosa, festeira, galeguista a morte… miña nena, a pesares da tristura da despedida, podes estar segura de que non vas safar de nós tan fácilmente.

O mediodía do luns 19 de marzo, de camiño á terminal de autobuses e co obxectivo fixado en Montevideo, Cons non aturou a presión e deu a volta para pasar un día máis con tan selectos anfitrións. Eu decidín continuar o camiño. Tras un mes xuntos polo Brasil, os nosos camiños separábanse, aparentemente só por un día. A saber.

Foi un mes no Brasil, xa pasou a primeira etapa. E foi unha etapa á que non lle podo atribuir outra nota que non sexa un sobresaínte. O Brasil é un país apaixoante, que garda tesouros tan espectaculares coma Iguaçú, Ilha Grande ou a Chapada Diamantina, cidades fascinantes coma Salvador, Recife, Río… Pero sen dúbida, para un servidor o meirande tesouro do Brasil son as súas xentes. Alegres, cálidos e amables, os brasileiros deixáronnos marabillados. E qué dicir sobre @s nos@s acompañantes. Debo parecer parvo poñendo polas nubes a todas e a cada unha das persoas que pasaron a formar parte da nosa aventura, pero non o podo facer doutro xeito. Seguro que tivemos moitísima sorte. Pode que tamén influísen as circunstancias, o feito de atoparnos case tod@s fóra das nosas casas. Pero o certo, o que xa non vai cambiar xamáis é que tod@s tendes xa un oquiño para sempre nos nosos corazóns. ¡VIVA O BRASIL!

As Fervenzas do Iguazú: un tesouro compartido

Sábado 10 de marzo. Houbo que erguerse cedo, xa que o encargado da Pousada do Bicão nos avisara o día anterior de que debiamos abandona-la habitación ás 09:30. Así o fixemos, e tras almorzar e dar a última voltiña por Abraão, ás 12:30 estabamos no peirao para colle-lo catamarán de volta a Angra dos Reis.

Unha vez en Angra, o noso seguinte obxectivo era Foz de Iguaçú, o que implicaba unha nova maratón de ônibus das que deixan pegada. E de paso, o cú de carpeta. A primeira etapa, coma a prólogo dunha das grandes voltas ciclistas, serviu de toma de contacto. Saímos de Angra dos Reis ás 16:00 e ás 19:10 estabamos en Río de Janeiro. Nun principio a nosa intención era chegar a Foz de Iguaçú vía São Paulo, pero na rodoviaria de Angra recomendáronnos Río como a opción máis rápida, e dado que tampouco dipoñiamos de fogar en São Paulo, decidimos facer caso ó persoal da estación.

Xa en Río de Janeiro tocounos vivir o xa clásico momento de baixón de “non quedan buses ata mañá pola mañá”. Unha vez máis, debiamos pasar por un punto intermedio antes de chegar ó noso destino, e esta vez ese punto era Curitiba. Hacia alí partimos ás 20:15, e alí chegamos ás 09:30 do domingo. Estivemos sobre 20 minutos correndo coma polos sen cabeza pola rodoviaria de Curitiba, xa que tiñamos que mercar os billetes para Foz de Iguaçú, e o ônibus saía ás 10:00 da mañá. Finalmente fixemos as cousiñas a tempo, e afrontamos a derradeira etapa da maratón Ilha Grande – Foz de Iguaçú.

Tras superar algunha que outra avaría na estrada que demorou a nosa chegada á cidade das fervenzas do Iguazú, ésta produciuse ás 23:30 da noite. Desta volta foron 30 as horas que durou a nosa tortura. Lonxe das 59 do Salvador – Río, iso si, pero desta volta foron todas seguidiñas, o que agora mesmo xa nin sei se é preferible ou non.

Chegar a horas tan tardías debería supoñer un atranco á hora de atopar aloxamento, pero como ata agora nese senso estamos tocados por unha especie de vara máxica, ó segundo intento acolléronnos no hostel El Shaddai. Tras unha reconstituínte ducha, coñecimos ó noso compañeiro de habitación, Paul Keller. Alemán de preto de Karlsruhe, Paul tamén estaba a facer a volta ó mundo, mais no seu caso ésta xa dera comezo en decembro. Ó ter visitado sitios que nós aínda temos que coñecer, comezou a facernos recomendacións varias, e concretamente en canto ás fervenzas do Iguazú, deunos o mellor consello dende que hai anos me avisaran de que o consumo abusivo de licor café pode levar a facer loucuras de dimensións desorbitadas, só que a este consello si lle fixen caso: debiamos visitar a zona arxentina das fervenzas.

Unha vez chegados a este punto, penso que é momento de explicar que o Iguazú, un dos puntos ineludibles da nosa viaxe dende o principio, é un parque natural incrustado na triple fronteira entre o Brasil, a Arxentina e o Paraguai. Foz de Iguaçú é a parte brasileira, Puerto Iguazú a parte arxentina, e Ciudad del Este a paraguaia.

Tomamos nota do consello, e ás 07:00 estabamos en pé para comezar a prepararnos. Xa de camiño, e para ingresar en Puerto Iguazú, Arxentina, tivemos que pasar uns trámites fronteirizos bastante tediosos e, ó noso xuízo, bastante absurdos, pero que nos permitiron coñecer ó noso terceiro Paul en cousa dunha semana. Éste era un neocelandés xigantesco, que perfectamente podería xogar nos All Blacks, e que fixo connosco a excursión enteira.

Tras tira-las fotos de rigor no punto dende onde se poden observar as tres partes das fervenzas, cada unha coa súa bandeira e separadas en “T” polos ríos Paraná e Iguazú, encamiñámonos á entrada do parque. Unha vez dentro, éste componse dun sendeiro que leva directamente á Garganta del Diablo, o punto máis sinalado e concorrido da parte arxentina e de todo o parque, e de, entre outras menores, dúas rutas principais: a superior e a inferior. A todo elo pódese acceder ou ben a pé, ou ben mediante un xeitoso tren, que dispón das súas propias estacións con campá e todo. En información recomendáronnos que, ó ir un chisco xustos de tempo, tomáramos o tren para ir primeiro a Garganta del Diablo, e despois facer a ruta inferior. Así o fixemos.

As tres fronteiras que comparten o tesouro das Fervenzas: á esquerda a paraguaia, á dereita a brasileira, e nós na parte arxentina.

O tren remata a 1.100 metros de Garganta del Diablo, distancia que hai que percorrer por unhas pontes que se elevan sobre o río Iguazú, ateigado de estraños peixes e ata algún sapoconcho, e entre a densa vexetación tropical, entre a cal Paul chegou a fotografar algúns tucáns e iguanas. Nós tivémonos que conformar cuns simpáticos paxariños.

Con Paul no trenciño con destino Garganta del Diablo

Ó longo dos últimos 200 metros de camiño xa che acompaña o rebumbio das fervenzas. Os últimos 20, eu fíxenos coas mans na cabeza. É chegar ó mirador e ficar sen palabras. Apenas podes tatexar algunha exclamación de admiración. Ollei para Cons, que me estaba a sinalar o seu brazo. Pel de galiña.

Garganta del Diablo

O balbordo orixinado pola caída das augas ó toparse con semellante virulencia envólvete de tal xeito que non o acada nin a tecnoloxía de son máis sofisticada ideada polo home, simulando un trebón de duración eterna. Pero non só o son é o que te envolve.

Salto Unión, meirande fervenza de Garganta del Diablo e de todo o parque.

Envólvete o que semella ser unha brétema infinita, e que non é outra cousa máis que a vaporización, que na colisión das augas nace en espiral, para ir desenvolvéndose mentres se eleva, e desaparecer nas alturas.

Garganta del Diablo

Envólvete a concatenación das propias fervenzas, que comezando na meirande delas, o Salto de Unión, vanse sucedendo unha tras outrra, xirando pouco a pouco para pechar o bucle e voltar comezar.

Envólvete, en definitiva, a súa sobrecolledora beleza, culminada cun arcodavella de presencia perenne ós pés do Salto de Unión.

Garganta del Diablo. Xa tiña fundadas sospeitas, pero se ésta é a gorxa do diaño, definitivamente eu quero ficar a vivir no inferno para coñecer ata o máis fondo das súas entrañas. Acordamos marchar mediante acenos. Fumos recuperando a fala a medida que nos afastabamos.

A Arxentina, o Brasil, o Paraguai... e cómo non, a Galiza.

Iniciamos, sen tempo que perder, a ruta inferior. Ó comezo da mesma estivemos a xogar cuns coatíes, uns bechiños súper feitiños semellantes ós mapaches, ós que ó principio non me atrevín a acariñar dadas as advertencias dos letreiros que aseguraban que traban á xente, pero finalmente non me puiden resistir. O sendeiro, perfectamente sinalizado e amenizado con paneis informativos da fauna e flora do lugar, é un percorrido por outras fervenzas, de menor tamaño que Garganta del Diablo, pero igualmente dunha beleza fabulosa. De camiño á primeira, o Salto de San Martín, sorpréndete unha perspectiva na que se atopa no medio a Isla de San Martín, á esquerda aínda se adiviña Garganta del Diablo, e á dereita érguese o Salto de San Martín.

Os achuchables coatíes.

A esta última fervenza chégase tras uns minutiños máis de camiño. O mirador achégase tanto a ela que impresiona aínda máis do que o faría de lonxe. Sorprendéronme as formas das súas rochas, das que eu pensaba que debido á erosión da auga serían máis curvilíneas, pero que amosan unhas marcadísimas aristas, gardando en ocasións ata ángulos perfectos.

Garganta del Diablo, xa dende a ruta inferior.

Salto San Martín.

Despois pasamos polo Salto Chico. É de imaxinar que será chico en época de choivas, en verán non é chico, é inexistente.

A derradeira parada é Salto Dos Hermanas. Como poderedes imaxinar, vós, xentes de mente esperta, o tema consiste en dúas fervenzas case idénticas, e separadas por escasos metros. A similitude é tal que tes a sensación de ver dobre, e pódovos asegurar que non probara gota de alcol dende Ilha Grande, por moito que lle poida custar a algún crer as miñas palabras.

Salto Dos Hermanas.

E ésta foi a nosa visita ó Parque Natural do Iguazú, sinxelamente o máis espectacular que vin en canto a natureza en toda a miña vida. O meu amigo Pali comentábame que esta frase habémola repetir múltiples veces ó longo da nosa viaxe. Eu contestáballe que pode ser, pero que o listón está alto de máis. O tempo daralle a razón a quen a mereza.

O martes foi día para achegarnos ó Paraguai, hacia onde partimos a mediodía. O autobús deixounos na zona fronteiriza, onde nos estamparon o selo acreditativo no pasaporte, e de alí adentrámonos a pé en Ciudad del Este. Namáis camiñar os primeiros metros, invadiunos a sensación de caos. O tráfico era un auténtico descontrol, con coches, moto-taxis e furgonetas entrecruzándose sen sentido algún, vendedores asaltándote e perseguíndote constantemente, ata os taxis nos asaltaban para ofrecéndonos os seus servizos. Polo pouco que puidemos comprobar, o que si parece ser certo é o que nos comentaran dos baixos prezos dos productos tecnolóxicos no Paraguai. O que coñecimos de Ciudad del Este estaba ateigado de tendas de electrónica, e os vendedores-asaltadores ofrecían principalmente este tipo de produtos.

Isto foi, básicamente, o que fumos facer ao Paraguai: rañar un país máis no Raskamap de Mary.

Camiñamos sobre 300 metros ata atopar un sitio onde xantar. Eu pedín un prato de carne estofada con arroz e feixoada, e Cons un prato típico paraguaio, suxerencia da camareira do local: o borí-borí, a mesma carne estofada ca miña pero bañada en caldo. Todo moi rico, e por 6 reais brasileiros o prato, uns 7 trillóns de guaraníes aproximadamente, creo.

Fronteira paraguaia co Brasil. Si, é o Paraguai, non é Vietnam.

O Paraguai é un país marabilloso, cunha fronteira co Brasil extraordinaria, cun restaurante a 300 metros da fronteira onde se come absolutamente deleitoso… e como non vai coar vou a pasar a pedir desculpas @s paraguai@s, porque tras xantar voltamos inmediatamente a Foz de Iguaçú sen coñecer nada máis do seu país. Unha mágoa, pero a axenda manda, e non sabedes cómo aperta.

Antes de pechar o capítulo do Paraguai quixera facer especial fincapé no tema do caos do tráfico, xa que nas tres ou catro ocasións que me atrevín a cruza-la estrada, tiven a sensación de estarme a xoga-la vida en todas elas, e sería bastante ridículo que tras un mes vivindo no Brasil, fose a palmar en pouco máis dunha hora que botamos no Paraguai. Iso si, seguramente faría saltar a banca das apostas de ónde imos morrer.

Unha vez deixado atrás o Paraguai, foi chegar a Foz de Iguaçú, despedirnos de Paul e compañía no El Shaddai, e poñer rumbo ó noso seguinte destino: Florianópolis, onde nos agardaba Richi.

Río de Janeiro e Ilha Grande

Xoves 1 de marzo. Aínda cos corpos mallados pola excursión a Fumasa, iniciamos a nosa partida da Chapada Diamantina, coa vista posta en Río de Janeiro. A idea era desface-lo camiño até Salvador, e unha vez alí colle-lo famoso ônibus de 30 horas para chegar a Río o sábado pola mañá. Pobres coitados. Ese era o noso plan, pero co que non contabamos era con que o destino tiña reservado para nós outro ben diferente. E xa se sabe que onde hai patrón…

As cousas comezaron a revirar xa dende o comezo. Igual que fixéramos na ida, a nosa intención era merca-los billetes do Vale do Capão – Palmeiras (o tramo que fixéramos no jeep destartalado) e os de Palmeiras – Salvador ó mesmo tempo, pero para este último non quedaban prazas. Debiamos pasa-la noite en Palmeiras, e partir á capital de Bahía o venres pola mañá. Non nos preocupamos en exceso, xa que o propio tipo que nos vendeu os billetes encargouse de safarnos unha pousada por 10 reais.

Desta volta o noso medio de transporte a Palmeiras, lonxe daquel entrañable feixe de ferralla da ida, resultou ser un moderno monovolume con capacidade para 15 persoas. O conductor, un auténtico fenómeno que non paraba de dirixirse a propios e a estraños ó berro de “¡amigo!”, comezou a ordear a entrada do persoal na furgoneta. Antes de darnos conta, alí xa entraran 16 persoas, a última sentada no chan. Cons e máis eu ollamos o un para o outro , preguntándonos ónde carallo iamos entrar nós e mirando de esguello á baca, cando de súpeto vimos chegar ó fenómeno cunha cadeira supletoria en cada man. Alí as encaixou aínda non sei moi ben ónde, e mentres escachaba coa risa púxose ó volante. Xa de camiño, e coma se do récord guinness de persoas que entran nun carro se tratase, subiu a 19ª pasaxeira, unha de dimensións considerables, que sentou ó carón do conductor. Abraiante.

E foi así que a nosa pequena lata de sardiñas chegou a Palmeiras ás 22:00 da noite. Como nos prometera, o noso conductor acompañounos á porta da nosa pousada, onde se despediu de nós aínda entre risas. Qué crack. E alí, na porta, sorprendeunos o feito de que a nosa pousada non era tal. A nosa pousada facíase chamar hotel, concretamente Hotel Globo. E vaia hotelazo. Éste consistía nunha esplendorosa vivenda, un baixo conformado por unha cociña, dous baños e tres habitacións. Preguntámoslle á “recepcionista” se tiña libre algunha das súas múltiples habitacións, unha suite de luxo quizáis, e a súa resposta nun principio foi negativa. Insistímoslle un pouco explicándolle a nosa situación, e rematou por ceder. Adentrouse na casa -perdón, no hotel-, e meteuse na habitación do final. Eu algo lle entendera sobre uns paxaros na conversa anterior, pero non quixera dar creto. Qué mal fixen. Aquela señora comezou a sacar xaulas de paxaros para fóra e non parou máis. De alí saíron xílgaros, reiseñores, cacatúas… Por saír creo que saíu ata un terodáctilo. Xa estaba, xa tiñamos habitación onde durmir. Unha habitación que incluía todo tipo de luxos, como un ventilador que non ventilaba… e xa. Era igual, non tiñamos tempo nin motivos para queixarnos. Á mañá seguinte, ás 06:30, saía o noso ônibus para Salvador, e había que descansar.

De feito, dende este blogue quero facer unha encarecida recomendación do Hotel Globo ó persoal. É máis, e fareino ó estilo das típicas propagandas casposas da televisión local:

“Se o que lle gusta é durmir nunha romántica habitación a 40ºC, baixo teito de uralita, con cheiro a paxaros, e que te esperten no medio da madrugada co que semellan ser uns encantadores ruídos de violación, asasinato e mutilación, non o dubides: a túa opción é o Hotel Globo. Hotel Globo, o teu hotel na Bahía. ¡Pájaro!”

Despois de tan prácida noite, ás 06:30 estabamos subidos no ônibus a Salvador, onde chegamos ás 14:30. Unha vez na rodoviaria, preguntamos polo horario do bus a Río de Janeiro. Non había ningún ata o día seguinte. Antes de caer de cú, preguntamos na seguinte axencia. A resposta foi a mesma, mais alo menos aquí ofrecéronnos unha segunda opción. Ésta consistía en tirar ás 15:00 desa mesma tarde a Vitória, e dende alí achegarnos a Río. ¿O problema? O bus a Vitória chegaba, tras 22 horas de estrada, ás 13:00 do mediodía, e o primeiro a Río saía ás 22:00 da noite. Non quedaba outra. A pesares de todo, era o plan máis rápido.

Así que nada, tras meternos a malleira de 22 horas dende Salvador, ás 13:00 estabamos en Vitória. Suxos, esgotados e esfameados, dispuxémonos a pasa-lo día nesta localidade costeira do estado de Espírito Santo. O último dos problemas solucionámolo nada máis chegar, meténdonos un prato de comida descomunal por 8 reais nun autoservizo. Cos outros dous debiamos cargar ata a nosa chegada a Río. Tras comer comezamos a dar unha volta pola cidade, para coñecela e para buscar un lugar con Wi-Fi, pois había que facer un derradeiro e desesperado intento de atopar fogar CouchSurfing en Rio, e, no meu caso, precisaba obter novas do Celta, que xogaba ese serán en Pucela. Foi ás 15:50 da tarde, ó carón dunha perruquería, que atopei un pequenísimo resquicio de sinal ó que me aferrei coma a un cravo ardendo. A duras penas me conectei a internet, e cando tiven o WhatsApp dispoñible, apostei sobre seguro: Raquel Bernárdez.

Aquela conversa, aquela marabillosa conversa, a mellor que mantiven ata hoxe vía WhatsApp, foi exactamente así:

ADRI: ¡Raqueee!

RAQUE: ¡Adriii! Imos empatando.

A: ¿Si?

R: Sufrindo moitísimo. ¡Que remate xa, por Deus!

A: Queda nada, ¿non?

R: 1 minuto. Horrible. ¿Qué tal?

A: Levamos dous días metidos nun bus, e…

R: ¡Goooooool!

A: ¡¿Gol?!

R: ¡Goooooooooool!

A: ¡¡Siiiiiiiii!!

R: ¡¡Goooooooooooooooool!!

O demáis xa o podedes imaxinar. Os días seguintes, xa con conexión en Río, chegáronme moreas de vídeos das celebracións do celtismo en Pucela, na Taberna do Celta… O meu, chimpando e berrando polas rúas de Vitória adiante, aínda que diferente, tampouco tería desperdicio.

Foi o empurrón ideal que precisaba para afrontar con forza o que nos restaba en Vitória maila viaxe a Río. Grazas a Raque. Grazas ó noso Celtiña. Os dous soños, volta ó mundo e ascenso, continuaban intactos, mantendo vidas paralelas. En ambolosdous casos hai que manterse cautos. En ambolosdous casos queda, nunca mellor dito, todo un mundo por percorrer.

En Vitória. A miña cara denota o cansanzo da tunda e a inquedanza de non saber o resultado do Celtiña

Pasou o día e ás 22:00 collimos o bus a Río, onde chegamos ás 07:30 do domingo. Tras 59 horas. Despois de dous días e medio entre traxectos en bus e tempos de espera, incomunicados e sen poder lavarnos, xa estabamos en Río de Janeiro. Non conseguimos casa CouchSurfing, así que nos puxemos a procurar o primeiro dunha listaxe de albergues que levabamos preparada, un que quedaba no barrio de Botafogo. Non tiña prazas. Decidimos procurar outro pola mesma zona, e atopamos o Vila Carioca. Aquí si había sitio para nós. Tivemos que agardar ata as 12:00 para poder dispoñer de habitación e pegarnos así unha ducha, pero cando o fixemos… mi madriña. Foi unha das duchas máis precisas e gratificantes da miña vida.

O primeiro día en Río non saímos do Vila Carioca, adicámolo exclusivamente a cargar pilas tralas tundas da Chapada e o maratón de buses. Iso si, coñecimos a Paul Van Meel, un holandés graciosísimo, tolo de todo polos deportes en xeral e polo fútbol en particular, que estaba tentando atopar traballo para ficar a vivir en Río. E coñecimos ó noso súper equipazo de arxentin@s: o primeiro foi Martín, un aventureiro con maiúsculas e subliñado, amante da natureza e un auténtico perigo cunha caipirinha na man. Canda el estaba Valeria: igual de intrépida que Martín, era todo descaro. Aínda lembro a noite que, seguindo o son da música dunha festa, estivo a piques de coarnos no interior dun hotel de luxo. Por outra parte estaba Mariel, unha moura mimosiña e fachendosa, que nos deu un susto de morte o día que, sen saber nadar, botouse á mar embravecida de Ipanema. E por último, pero non por elo menos importante, estaba Sebas. Xeneroso e agradecido, era todo bondade. Era seguidor de Boca, e morría de risa coa miña imitación de Torrente.

Pura irmandade galego-arxentina no Vila Carioca de Río. En primeiro plano Martín, e de esquerda a dereita, Vale, Sebas, unha moza brasileira que saíu connosco esa noite, e Marilena, a guía turística fiorentina

Como digo, un auténtico equipazo. Quedamos con eles/as en dúas semanas en Buenos Aires. Sería fantástico que se producise tal encontro.

O luns, xa bastante recuperados, decidimos visitar o Cristo do Corcovado. O noso equipo de arxentin@s, máis madrugadores/as, saíra un chisco antes ca nós. Seguiamos co plan de aforro, así que decidimos facer a subida a pé. É verdade que o Cristo se ergue tan alto que asusta. Certo que a ladeira é tan empinada que dá vértixe. Pero nós viñamos de coroar o alto de Fumasa, a nós non nos botaba nada para atrás. Non podía ser tan duro. De feito Cons foi en sandalias, e os dous afrontamos o reto cun par de reais no peto e unha triste botelliña de medio litro de auga na man. A cona que me botou. Non sei se foi porque non o agardaba, polo cansanzo acumulado ou porque realmente a tunda é tremenda, pero o caso é que eu pensei morrer. Houbo intres nos que vía puntiños de luces, outros nos que quería vomitar, outros nos que simplemente quería abandonar este mundo.

Iniciando o ascenso ó Corcovado, na súa parte máis cómoda. Coitado de min, aínda tiña folgos para bromear.

O Cristo do Corcovado… Quen me coñeza un pouco sabe do meu ateísmo. Os que me son máis achegados coñecen o meu perfecto dominio, a miña destreza no uso da blasfemia. Pero ese día ata eu me sorprendín a min mesmo. Fíxenlle máis mal eu á Igrexa en dúas horas de ascenso ó Corcovado que o tipo que roubou o Códice Calixtino.

¿Que se paga a pena o ascenso? Pois hainos, como Cons, que opinan que si; eu, pola contra, digo que non. A pé, non. Pódese pagar un bus, ou un chimpín que vai polas vías, entón ahí si, pero o ascenso a pé é unha animalada.

Unha vez arriba atopamos a Mariel e a Sebas, que nos prestaron os cartos para poder baixar en microbús. E menos mal, porque antes de baixar todo aquelo a pé outra vez, sería capaz de arrincarme as pernas e comezar a bater con elas no Cristo ata tiralo abaixo. Non foi así, e coa tranquilidade que isto me aportou, adiqueime a desfrutar das bondades que aquel lugar ofrecía.

O Cristo do car… do Corcovado.

Tirámonos fotos coa famosa imaxe, gozamos coas impresionantes vistas que se poden apreciar dende o mirador, e cando o tema non deu para máis, iniciamos o descenso.

Río de Janeiro dende o Corcovado.

E baixamos directamente a refrescarnos na praia de Ipanema. Ipanema é unha praia enorme, de augas bastante cálidas, que na súa parte oriental dispón dunha paisaxe montañosa que á tardiña permite o desfrute dun solpor realmente espectacular.

Con Mariel, a arxentina que me quedaba por amosarvos, na praia de Ipanema.

Varios lugareños, tentre eles Daniela, a recepcionista do Vila Carioca, recomendáronnos esta praia antes que Copacabana, principalmente pola súa tranquilidade e pola legalidade das súas xentes. Sen lugar a dúbidas, un día completiño.

Solpor en Ipanema.

O martes tamén foi día de praia, pero nesta ocasión escollimos a de Barra Tijuca. Máis grande incluso que Ipanema, o vento e o sol pegan con igual intensidade, o que permite a práctica de diferentes actividades acuáticas e aéreas.

Pero a xornada reservaba o mellor para a noite. Ó chegar ó albergue houbo xuntanza galego-arxentina, coa incorporación de Marilena, unha guía turística fiorentina a quen lle quedara pequena Europa e xa comezara a conquista de Sudamérica. Despois dunha rica cea, a quen máis e a quen menos entráronlle gañas de festa, e puxémonos mans á obra. Comezamos con viño de Mendoza; despois Marilena elaborou unha botella de caipirinha; Cons, xa con mono, fixo un intento de crear licor café a base de cachaça, intento estrepitosamente fallido; ata que decidimos continua-la festa na praia. A cousa pintaba ben, houbo moita risa, pero foi de máis a menos debido ó cansanzo e a ter que madrugar ó día seguinte. Interpretámolo como un adestramento, unha previa da noite grande que nos agarda en Mar del Plata.

E o mércores foi día, unha vez máis, de despedidas. Uns marchaban de volta á Arxentina, outros quedaban un pouquiño máis, e no caso de Cons e meu, continuabamos a nosa ruta cara a Ilha Grande. Como dixen, foi un deica logo, Buenos Aires agarda o noso reencontro.

A primeira hora da tarde estabamos nun ônibus rumbo a Angra dos Reis, dende onde, ás 18:30 do serán, collimos un catamarán hacia Ilha Grande. Para un tipo coma min, que leva toda a súa vida namorado da lúa e do mar, un paseo de dúas horas en barquiña observando o reflexo dunha lúa prácticamente chea nas ondas do mar, no medio dun enclave de selva tropical, foi unha experienza fabulosa, que me mantivo apampado durante todo o traxecto.

Como digo, atracamos ás 20:30 na vila de Abraão. Ilha Grande é un parque nacional, que conxuga praias paradisíacas con selva tropical, e que é unha cita ineludible para quen visite Río de Janeiro. Nós, obviando as recomendacións de Martín, e para non castigar máis o corpiño, decidimos atracar na zona máis turísitica, ó norte da illa, pero para quen o prefira Ilha Grande tamén ofrece experienzas máis tranquilas e puras na súa parte sur, onde nin tan sequera chega a electricidade.

Ó chegar tan tarde tiñamos medo de non atopar praza en ningunha pousada, mais nun novo golpe de sorte, namáis pousar un pé no peirao, un tipo ofreceunos aloxamento na pousada do Bicão, que incluía, a bastante bo prezo, almorzo e habitación privada, con neveira e todo.

Á nosa chegada só tivemos tempo de dar unha volta pola vila e tomar unhas caipirinhas mentres arranxabamos o mundo con Gretel, unha loiriña arxentina que levaba uns meses traballando na illa. Non sei se é tónica habitual ou foi que nos tocou a nós, pero eses días había en Ilha Grande, se non máis, o mesmo número de arxentinos que de brasileiros.

O xoves decidimos facer un par de incursións na illa pola nosa conta. Comezamos polo leste, por onde percorrimos tres ou catro praias pequerrechiñas, para rematar na de Abraãozinho, onde decidimos deitarnos un anaco á bartola e pegarnos uns baños nas súas mornas augas… ata que a marea fixo desaparecer a praia.

Abraãozinho, pouco antes de ser devorada pola marea.

Foi entón cando tiramos para o outro lado, na procura de Praia Preta. Como o seu nome indica, esta praia conta en moitas das súas zonas con area negra, debido a que, na súa parte final, as augas do mar xúntanse coas da cachoeira de Feiticeira, e estas últimas arrastran ata a praia materiais do interior da illa, moitos deles de cor negra.

As areas negras de Praia Preta.

E caeu a noite, e o ambiente de Abraão non invitaba en absoluto a irnos a durmir, así que decidimos probar sorte. Collimos unha botella de cachaça, dous cartóns de zume de maracuxá, un par de limas ben troceadiñas, moito xeo, e catro litros de caipirinha para dentro dunha garrafa que safáramos no albergue. Garrafa + caipirinha = Garrafinha.

Feito o chollo, agarramos a Garrafinha e tiramos para a Rúa da Praia, a rúa principal da vila. Ata tivemos a sorte de safar un grupo que estaba a tocar en directo, temazos clásicos de onte e de hoxe. A noite, alcol de por medio, música de fondo… Estabamos a recrear o ambiente que nos levou a xestar esta aventura, este o noso soño, só que xa no medio da viaxe. Lembrámonos e falamos das nosas sobriñas, de Lena e de Ava. Das nosas mamás, de Olga e de Ana. Pouco a pouco foron saíndo tódolos membros da nosa xentiña do Calvario, os máis achegados a min, os máis achegados a Cons… Lembrámonos e falamos das nosas “Churru Girls”, a prodixiosa xeración do ’87. Falamos de ascenso. E cómo non, inevitablemente rematamos por entablar conversa cun grupo de arxentin@s, con quen, unha vez máis, arranxamos o mundo. Ata que Garrafinha dictou a hora de irse deitar. Estivo bonito.

Garrafinha en todo o seu esplendor.

Algho farías…

O venres erguímonos co globo mental da noite Garrafinha para pegar unha volta en lancha motora por media illa. Compartimos embarcación con cinco arxentinos, dous amigos e unha parella co seu fillo, e unha parella de brasileiros. A volta consistiu en sete paradas ó longo das costas norte e oeste de Ilha Grande. A primeira foi Lagoa Azul, unha zona onde practicar snorkel a profundidades case que abisais, que chegaron a alcanzar eu penso que ata o metro oitenta. Non, agora en serio, era a primeira vez que practicaba esta actividade, e o feito de observar peixiños de diferentes formas e cores, o fondo mariño en xeral con tanta nitidez e mentres respiras, é unha sensación única.

¿Un snorkel en Lagoa Azul?

A segunda parada consistiu no avistamento na profundidade das augas próximas á costa norte do helicóptero dun hotel que afundiu en 1.998. Sorprendente.

Deseguido tocou Ponta Aripeba, unha das mellores praias de Ilha Grande, pero que tivemos a mala fortuna de pillala coa marea subida, o que a deixou en nada.

Ponta Aripeba

O cuarto destino foi Lagoa Verde, outra zona de snorkel, que segundo os que non estaban aqueixados dunha resaca considerable e puideron mergullar as súas saudables cabezas na auga, colectivo do que eu estaba excluído, posúe un fondo mariño máis rico para observar que Lagoa Azul, incluído algún que outro coralciño.

En Lagoa Verde.

Lagoa Verde.

Tras un rico xantar en Maguariquessaba, afrontamos polo serán as dúas últimas paradas: a primeira foi o Saco do Cêu, a Praia do Amor, unha preciosa praia insertada, case camuflada nun abanico de selva tropical, agochada nun saco de vexetación.

Saco do Cêu, vista frontal dende a area, coa vexetación que envolve a Praia do Amor.

E por último a Praia da Feiticeira, chamada así por atoparse a escasos metros da cachoeira do mesmo nome, que só tivemos opotunidade de observar en fotos pero que ten moi boa pinta.

Na praia de Feiticeira co equipo que montamos na lancha.

E de ahí de volta á pousada, marabillados cos espectaculares recunchos que viñamos de coñecer. O lóxico sería que tamén estivesemos relaxados, pero no meu caso era imposible. Estaba a piques de comezar o partido do Celta diante do Numancia, e naquela illa non había internet por ningures. Procurei, procurei e procurei, e co partido xa rematado, coma se de dous capítulos de El Equipo A se tratara, repetiuse exactamente o mesmo guión de Vitória, só que con diferente ambientación.

Atopei un mínimo fío de Wi-Fi, conecteime desesperadamente a intenet, e no segundo que se activou WhatsApp, e desta volta sen eu buscala, coouse unha mensaxe de Raquel que rezaba “¡Adriii, manciña celeste!”

Xa non precisaba saber máis. Agacheime coas mans na faciana, e nesta posición mantívenme uns minutos. Tratei de non berrar, tentei conter a euforia. Imos coma auténticos tiros, incluso batendo rexistros, pero aínda así me vexo na obriga de manter o meu discurso conservador. Os erros do ano pasado están para lembralos, e sobre todo, para non repetilos.

Coa mente xa tranquila e en paz absoluta, dispuxémonos a durmir para ó día seguinte abandonar aquela illa de ensoño. Ilha Grande, un lugar de conto de fadas, do cal só nos quedaron as penas de non ter podido presenciar as súas mellores praias en todo o seu esplendor debido ás mareas, e de non ter coñecido os seus recantos máis exclusivos, de ternos cinguido únicamente á súa parte máis turísticamente masificada.

Aínda así, será difícil esquecer semellante paraíso.

Salvador e a Chapada Diamantina: do berce da revolta dos escravos á forza da mãe natureza

Sábado 25 de febreiro, día da partida hacia Salvador. Por recomendación da propia Pamela e de máis xente, decidimos recurtar dous días da nosa estancia na capital do estado de Bahía e retrasar outro a nosa chegada a Río para visitar o Parque Natural da Chapada Diamantina. Erguímonos bastante regular trala despedida da noite anterior. Xantamos moi rico nun vexetariano, e puxémonos a preparar os petates para marchar a Salvador. Bueno, eu hei de recoñecer que tamén atopei tempo para botar unha soneca. Xa nos despedíramos de Taty pola mañá, de Pamela fixémolo na parada de ônibus. As sensacións foron de que nos voltaremos atopar nun futuro. Nunca se sabe.

Despois de coller ese ônibus e de percorrer un anaco en metro, chegamos á estación de autobuses, a Rodoviaria. Alí, ás 18:45, agardábanos o noso bus, e con el 15 horazas de estrada até Salvador. Antes de subirnos, na fileira, coñecimos a Ainhara. Ainhara era unha mociña de Gasteiz, que levaba uns meses estudando no Brasil… e coa que non precisamos nin dous minutos para decatarnos de que coñece a Sandra, a Guipu, a Terry e a Paula, entre outras. Si, amig@s, así de asquerosamente pequeño é o mundo.

Unha vez dentro, comezaron as fatalidades. Cada un sentou no seu sitio, e a min foime tocar ó carón dun tipo que… aquel tipo non roncaba. É imposible que aquelo fosen ronquidos. Aquelo, nin Godzilla en celo e con hemorroides. Non fun quén de durmir máis de dez minutos seguidos en toda a viaxe, mais non foi polo barullo que metían os ronquidos. Non durmín por medo a que me aspirase, o moi becerro. En serio, houbo un intre no que pensei que ía envasar o autobús ó baleiro.

O caso é que, dun xeito ou doutro, chegamos a Salvador pouco antes das 10:00 da mañá. Seguindo as indicacións que levabamos, atopamos a casa de Katyl e o noso segundo fogar dereitiños coma se de dous bahianos máis se tratara. Katyl vivía nun baixo ben xeitoso, acolledor, e que albergaba no seu interior o noso equipo para Salvador:

Éste estaba conformado por Jean, un asesor financeiro parisino, amante da cociña e que estaba coma unha auténtica caldeireta; Serge, de Burdeos, un tipo independente, máis tranquilo e calado que Jean mais igualmente caralludo; e a nosa anfitriona, Katyl Cabral. Katyl era unha rapaza alegre, inqueda, un auténtico fuxe-fuxe. Era veterana e estaba metidísima en CouchSurfing, así que posuía, polo tanto, un corazón inmenso.

Unha vez máis, a nosa chegada ó noso fogar foi tremendamente positiva. Ó gustazo de coñecer a tan boa xente sumóuselle, outra vez, a noticia do novo golpe de autoridade do Celta tras gañar ó Almería ó conectarnos a internet. Pinta ben a cousa, pero aínda queda un mundo. E coma sucedera en Recife, foi pegarnos unha ducha, xantar (uns bocatiñas deleitosos preparados por Jean), e poñernos ó chollo.

Comezamos a visita turística a Salvador pola Igreja do Senhor do Bom Fin. Alí eu sometinme a unha limpeza de espírito por parte dunha bahiana vestida de época, e Cons fíxose cunhas pulseiras para pedir uns desexos, ou non sei qué hostias. Tras tan místico comezo iniciamos o descenso á praia de Ribeira, da que nin tan sequera chegamos a pisar a súa area dado o apertado da nosa axenda. Continuamos polo barrio de Ribeira, que como o seu nome indica, é o barrio marítimo da cidade. Pasamos uns momentos moi amenos uníndonos ás súas xentes, enormemente modestas e alegres, mentres estas facían música e bailaban nas rúas. Incluso degustamos un deleitoso xeado na Sorvetería da Ribeira, a cal exhibía con orgullo os seus múltiples galardóns outorgados pola calidade dos seus produtos.

De esquerda a dereita Jean, Katyl, Serge e nese punto estivo connosco Belén, a mociña á miña dereita.

Purificando a ialma. Ó comprobar que tiña tanto chollo, a señora decidiu darme un chupito de KH7

As xentes do barrio da Ribeira desfrutando na rúa.

Acto seguido, adentrámonos no barrio de Vitoria. Nada máis poñer un pé na Avenida Sete de Setembro, sacudiunos a crueza do contraste que viñamos de experimentar, tan palpable e evidente que chegou a resultarnos grotesco. En cousa de cinco minutos pasamos de bailar cuns paisanos descalzos nunha rúa enlamada a pasear por unha avenida flanqueada por edificios despampanantes, salas de cinema con todo tipo de luxos, ou mesmo o Yate Clube, dende onde puidemos observar o porto deportivo. Antes de abandonar o barrio rico, pasamos por diante do Instituto Cervantes.

Continuando coa nosa ruta, sempre dirixidos pola nosa anfitriona Katyl, chegamos á praia de Barra. Alí, ás 20:30, en plena noite dun 26 de febreiro, pegámonos un bañazo nas mornas augas do Atlántico brasileiro, mentres nos deleitabamos co cheiro da churrascada que estaban a facer a escasos metros de nós. Ó saír da auga encamiñámonos ó Faro da Barra, onde chegamos en taxi para refuxiarnos dun grupo de maromos que lle deu mala espiña a Katyl.

Baño á luz da lúa na praia de Barra, Salvador.

E rematamos o día, e fixémolo en Río Vermelho. Nesta derradeira parada puidemos presenciar un combate de capoeira no medio dun corro de cánticos e percusións, e degustar o acarajé, bocado típico bahiano, acompañado dunha caipirinha. De volta a casa collimos un taxi entre os cinco. Económicamente saiunos moi ben. O carallo é que o piloto resultou ser “Farruquinho”, e dos vinte semáforos que atopou en vermello, o moi canalla chimpouse vinte e sete. Nunca tal cousa vira. Só lle faltou atropelar un par de prostitutas para facer unha simulación perfecta do videoxogo Grand Theft Auto. Tivemos sorte e sobrevivimos, e á 01:30 da madrugada estabamos deitados.

Combate de Capoeira en Río Vermelho

Ó día seguinte soou o toque de queda ás 06:00 da mañá, por orde da anfitriona Katyl. Eramos cinco a ducharnos e a almorzar, e ás 08:30 quedaramos con Cida. Era luns, Katyl traballaba, e tivo que delegar nela o cargo de anfitriona. Cida era unha señora de aproximadamente uns 70 anos, e era tan extraordinariamente encantadora que non dubidou nin un instante en exercer para nós de guía turística por amor á arte. Outro exemplo do seu desmesurado encanto foi que esa noite, o mesmo día que nos coñeceu, despediunos con bágoas nos ollos e facendo referencia á saudade que ía padecer pola nosa marcha. Tremendo.

Pois foi con ela con quen Jean, Cons e máis eu -Serge marchou pola súa conta- iniciamos o segundo tour por Salvador. Comezamos visitando o monumento en homenaxe a Castro Alves, escritor bahiano coñecido como “o poeta dos escravos” para descender pola ladeira do Pelourinho e adentrarnos en tal barrio. O Pelourinho é o barrio histórico de Salvador. Foi o berce da capoeira, esa arte marcial argallada polos escravos brasileiros, que amagaban que bailaban para que os seus señores non se decatasen de que o que realmente facían era adestrarse para repartir hostias coma pans.

O Pelourinho.

Facendo caso ós consellos da miña sabia amiga Keka, pechei os ollos para percibir os cheiros que desprendía aquel lugar. O Pelourinho aínda cheiraba a entroido, mais a entroido xa reseso. Cheiraba a antigo, a casco vello, a Historia. A historias de revoltas, de levantamentos, de loita pola dignidade. O Pelourinho cheira que arrecende.

Tirámonos fotos con mozas engalanadas cos traxes de época bahianos. E tirámonos fotos coa estátua do Zumbi dos Palmares, unha homenaxe ós primeiros escravos brasileiros que decidiron rachar coas súas cadeas e enfrontarse ós seus señores. Como reza na placa da súa cara frontal:

“Zumbi dos Palmares, líder da primeira experiência democrática do país.

O monumento Zumbi dos Palmares é o símbolo da resistência do povo negro brasileiro

e a meterialização da memória de lutas e conquistas pelo exercício da liberdade

no fortalecimento pela conciência negra”.

Amén. Mais ata no Pelourinho existen contrastes. Éste, qué estraño, está protagonizado pola igrexa. A de San Francisco conta coas súas paredes revestidas de ouro pola súa parte interior. No comment. Tamén houbo tempo para a degustación. Probamos o cravinho, bebida típica do estado de Bahía, elaborado a base de cravo da Bahía, cachaça, mel e limón. Moi rico, pero as 12:30 do mediodía non son horas.

Homenaxe ó Zumbi dos Palmares.

E así, co peito enchido de fascinación e orgullo, abandonamos ese marabilloso barrio que é O Pelourinho. Antes de tirar para casa pasamos polo Mercado de Modelos, o típico mercado de casco antigo, que conta cunhas vistas á bahía de Salvador bastante interesantes pola súa parte posterior.

E chegamos a casiña á hora de xantar, e o pique que se traían Jean e Cons dende o comezo coas cociñas das súas respectivas terras desembocou nun suculento menú conformado por tortilla calvariense de primeiro, e un prato de pasta con polo e milleiros de especias de segundo. Para lambe-los dedos.

E caeu a noitiña, e tivemos que despedirnos da nosa xente de Salvador. Namáis que botamos alí dous días, pero para esta xente foi máis que de abondo para facernos unha festa de despedida, con tarta e todo. Non dabamos creto. Qué terá CouchSurfing…

Ó saír de casa de Katyl dirixímonos á rodoviaria, onde collimos o ônibus rumbo á Chapada Diamantina ás 23:00 da noite. Pese a que até o momento todo saíra rodado, as sensacións no traxecto eran de inquedanza e preocupación. Ao modificar a ruta para visitar a Chapada tamén trocamos o día de chegada a Río, e perdimos o fogar CouchSurfing que tiñamos garantido. Por non ter, non tiñamos nin cómo chegar a Río. O bus dende Salvador, que tarda sobre 30 horas, sae por cinco ollos da cara e algún que outro doutro sitio, e o billete de avión, que sae aproximadamente polo mesmo pero que tarda apenas dúas horas, incompresiblemente só se pode mercar con tarxetas de crédito brasileiras.

Xa fose por isto ou pola mala calidade das estradas, o caso é que chegamos a Palmeiras ás 06:00 da mañá sen pegar ollo. Alí tiñamos que coller un carro que nos levase até o Vale do Capão, no corazón da Chapada Diamantina, onde tiñamos pensado aloxarnos nunha pousada que nos recomendara Fabio, mozo de Lara, unha das mellores amigas da miña irmá. O mencionado carro era, en realidade, o que no seu día debeu de ser un jeep, hoxe convertido nun monte de ferralla completamente destartalado, o cal compartimos con outras sete persoas. Oito, se contamos co conductor. Absolutamente encantador.

Tal ferralliña transportounos ó longo dunha hora por camiños de area e terra vermellas, esquivando pitas, cans e ata cabalos. A medida que nos achegabamos ao Vale do Capão podiamos facernos mellor á idea do que nos agardaría neses tres vindeiros días, podíase percibir mellor a aperta da natureza en estado puro.

Como digo, chegamos ó Vale do Capão ás 07:00 da mañá. O Capão é unha aldea pequeniña, case exclusivamente formada por pousadas, cámpings, mercadinhos e lanchonetes, pequenos restaurantes ou incluso casas de particulares onde se oferta o menú do día. E evidentemente, a maioría da súa poboación son turistas que veñen e van, a meirande parte deles mochileiros de corte desprendida, ós que lles gusta vivir en consoancia coa natureza. O que vulgarmente coñecemos como hippies, vamos.

Apenas tivemos que camiñar cen metros para chegar á nosa pousada, o Pé no Mato. Achegámonos a un carro que se atopaba na entrada a piques de arrincar. Afortunadamente ao volante estaba Silvia, a encargada de rexir a pousada. Foi mencionarlle o nome de Fabio e inmediatamente botou as mans á cabeza, pousouna no volante uns segundos, e comezou a organizar. Dixo que tiña que saír a facer unhas compras, que voltaría ás 08:30, e ordeou un almorzo para nós sen saber qué réxime de aloxamento iamos escoller, sen saber tan sequera se iamos ficar alí aloxados. E vaia almorzo. Zume de vaite ti a saber qué froitas, café, ananás, mango, tapioca, plátano fritido, plátano con cereais, mandioca, pan, queixo, manteiga, torradas, e todo isto tras preguntarnos se queríamos ovos e de lembrarnos unha e mil veces que podiamos repetir o que quixesemos.

Achegámonos ó albergue, a opción máis barata dentro da pousada. Un luxo, así e todo. Tiñamos camiña, para min por primeira vez desque saíramos de Madrid e para Cons desque saíra da súa casa; tiñamos armariño para garda-las nosas cousas baixo chave; ducha con auga quente para quen a quixera tamén por primeira vez desque pisamos O Brasil; un pilón para lava-la roupa; o seu tendal… Foi un subidón atoparnos con tantas comodidades coas que non contabamos. Aínda así, as nosas preocupacións seguían latentes. Evidentemente, decidimos quedar.

A nosa pousada na Chapada Diamantina, o Pé no Mato.

Tralo almorzo e a ducha, reunímonos con Silvia para arranxa-lo tema das excursións. A Chapada Diamantina é unha inmensidade de parque natural, que permite facer incursións de tres, catro e ata cinco días, pero nós non dispoñiamos nin de tempo nin de tenda de campaña, así que decidimos facer tres escapadas curtiñas, unha por día. Como destino para o primeiro día escollimos Purificação, máis de dúas horas facendo sendeirismo polo bosque tropical para chegar a unhas cachoeiras (fervenzas), e outras dúas horas e pico de camiño de volta á pousada para chegar ao solpor, sobre as 17:30 do serán.

Para chegar ás cachoeiras precisamos guía, e para que éste nos saise máis rentable a todos, uníusenos un terceiro membro á excursión: unha señorita ben linda chamada Mai. Era unha estudante de enxeñería alimentaria de 23 anos, parisina de mamá vietnamita, e que levaba algúns meses viaxando polo Brasil. Ela sería a nosa compaña na nosa estancia na Chapada Diamantina.

Así que nada, unha vez conformado o equipo, e tod@s prest@s, saímos rumbo a Purificação en torno ás 09:00 da mañá. ¿A camiñata? Bueno, hei de dicir que eu tiña entendido que o sendeirismo, ou o trecking, ou como queirades chamarlle, consistía en tirar millas polo medio do monte, se acaso chimpar algunha rocha polo medio dun río.. pero non aquelo. Aquelo foi un compendio das peores probas de Humor Amarillo, El Grand Prix del Verano e incluso El Juego de la Oca. Eu vexo a Tarzán e a Mowgli desprazarse pola selva, e non o fan tan compricado. Unha malleira das que fan época.

Paisaxe que ofrece o camiño a Purificação.

Mai, a piques de comeza-la proba das “zamburguesas”.

Pero todo esforzo ten a súa recompensa (ou iso din). E neste caso a recompensa foi un refrescante baño nunha fermosa lagoa, cunha fervenza ó fondo. Imposible non relaxarse. A paisaxe, o ruido de auga batendo con auga, a luz coándose por entre as rochas… Deixámonos levar pola tranquilidade e a paz que nos ofrecía a Purificação. Esquecemos as nosas preocupacións. Imposible non facelo.

A Purificação, a nosa primeira excursión na Chapada Diamantina.

O ibicenquismo de Cons na Purificação

Cando decidiu que xa estabamos tod@s ben refrescadiñ@s, Josê María -o noso guía- ordeou o camiño de volta á pousada. Fixémolo por unha ruta alternativa, o que nos permitiu tomar un novo baño noutra lagoa. Esta tiña unha fervenza máis pequecha, tirada a un lado e ó fondo dun corredor de rochas. A vexetación reflectíase perfectamente nas calmas augas da lagoa, ata tal punto que podías observar exactamente a mesma estampa, só que á inversa. Non sabería dicir cál das dúas paradas me gustou máis.

Lagoa que visitamos á volta.

E, agora si, iniciamos o regreso definitivo ao Pé no Mato. Chegamos sobre o horario previsto, ó inicio do solpor, ás 17:00 do serán. Estabamos esfameados de todo, así que trala ducha pertinente, xantamos na lanchonete Casa Beli, que ofrece un bo prato de carne ou de polo por 6 reais. A pouco máis papamos tamén o prato. Co papo cheo era tempo achegarnos a un ciber e meternos en internet. Entramos en CouchSurfing. Entramos nas páxinas das compañías de voos brasileiras. Os nosos problemas continuaban sen solución.

Despois de dous días sen durmir e tras semellante tunda, estabamos rendidos. Eran as 21:00, o mellor era ir ó albergue a descansar. Deitámonos. Son os primeiros momentos de baixón. Estabamos a gastar demasiado, non tiñamos casa en Río, nin sequera sabiamos cámo chegar… Pode que, efectivamente, a etapa de Recife fose demasiado boa. Pode que ésta sexa a tónica xeral, o que nos agarde de aquí en adiante. Ou pode que estivésemos demasiado cansos. Mañá sería outro día.

Erguímonos ás 08:00, tras once horazas de soño que nos viñeron de perlas. Foi a primeira vez en toda a viaxe que descansara de abondo como para soñar. Non sei qué soñei exactamente, o que sei é que o fixen coa miña vida cotiá en Vigo. Espertar e facelo no Brasil, no medio do bosque tropical, foi unha experiencia… estraña, cando menos. Aturdido aínda polas nosas preocupacións, tiven o clásico espertar malo. O típico no que todo é negativo: ese mosquito que non te deixa en paz, un calcetín que non aparece, estar na ducha e decatarte de que os galos do Vale do Capão pola mañá cantan ó ritmo de Maná, neses horripilantes versos de “estoy clavaaaado, estoy heriiiido…”. Espeluznante.

Durante o almorzo para titáns, Cons acordou non facer excursión ese día. Entre a psicose polo exceso de gastos e unha forte dor que o aqueixou nun pé, decidiu quedar a repousar na aldea. A saída a Aguas Claras fariámola sozinhos Mai e máis eu. Ésta implicaba prácticamente o dobre de quilometraxe que a de Purificação, así que se facía preciso contratar, ademáis do guía Josê María, dous moto-taxis. Así, como soa. A metade do camiño fixémola en moto, sen casco nin hostias, por camiños de terra, rochas e regatos. Unha etapa do París-Dakar en toda regra. A continuación aínda nos quedaban dúas horas de percorrido a pé, pero desta volta tratábase de sedeirismo máis ó uso, nada de probas de Humor Amarillo.

A recompensa foi aínda máis gratificante que a do día anterior, para un servidor. O estanque era máis grande, o espazo máis aberto, as augas da fervenza caían máis escalonadamente, o que permitía situarse debaixo e recibir unha masaxe coma se dun spa se tratase, as caprichosas formas das rochas debuxaban figuras imposibles, incluso con buracos por onde coarse, a vexetación era máis acaída… Fantástico.

De camiño a Aguas Claras, deixando cousas claras

Aguas Claras

Outra pequena fervenza en Aguas Claras

Pois alí botamos tres horas tranquilamente, antes de afrontar a camiñata maila nova etapa do Dakar que supoñían a viaxe de volta á pousada, onde chegamos pouco antes das 17:00. Novo xantar en Casa Beli, novos chascos no ciber, e a durmir, que ó día seguinte nos agardaba a nai de tódalas tundas: a Cachoeira de Fumasa.

Estabamos en pé ás 07:30 para mandarnos o macro-almorzo, desta vez máis necesario ca nunca, e para despedirnos de Mai, que debía continuar co seu periplo polo Brasil. Unha vez tivemos as baterías carregadas, dispuxémonos a afronta-lo reto que nós mesmos nos marcáramos (aquí quedaría estupendamente a música de Desafío Total). Como método de aforro, decidimos facelo sen guía. Tiñamos referencias de varias persoas que o acadaran, e parece ser que era bastante factible. A afronta compoñíase de tres etapas: unha media hora subindo por pendentes bastante pronunciadas; máis de unha hora non subindo, escalando por unha interminable ladeira empedrada, algo absolutamente demoledor; e por último, sobre unha hora e media de camiño polo medio do monte até coroar o cumio da montaña e observar o mirador e maila fervenza de Fumasa.

¿Que se nos perdimos? Xa o creo que nos perdimos. Na etapa de sendeirismo non sabemos moi ben cómo nin por qué, viramos á esquerda en troques de seguir de fronte. Supoño que o de virar á esquerda non o podemos evitar, supoño que o facemos inconscientemente. Éche o que hai. O caso é que botamos unha media horiña sen saber moi ben qué facer, incluso xa se comezaba a percibir algo de tensión, cando decidimos voltar sobre os nosos pasos. Foi entón que, na distancia, observamos a unha expedición que saíra pouco despois nosa con guía, camiñando polo sendeiro axeitado. Tremendísimo golpe de sorte.

Unha vez reubicados, non tardamos en chegar á meta. E en canto o fixemos, desapareceu o cansanzo de inmediato. Desapareceu o cansanzo, desapareceron as preocupacións, a calor, o susto de ternos perdido… non desaparecimos nós de pura milagre. A paisaxe que se abría ante nós era algo impresionante, sobrecolledor, era algo enfeitizante. A vexetación, densa e pura, perdíase ata o infinito. Tras botarlle a coraxe precisa para asomarnos ó abismo do mirador e afacernos ós 403 metros que o separan da lagoa que fica ós seus pés, puidemos desfrutar dunha estampa harmónica, que ó amosarse tan lonxana resulta case hipnótica.

A Patria no cumio da Chapada, a cachoeira de Fumasa.

Dende este punto tamén se pode divisar a famosa fervenza, a 340 metros, cuxas augas se evaporan antes de toca-lo chan, de ahí o seu nome de “Fumasa”. De feito, cando sopra o vento, éste ergue as augas da fervenza ata trasladalas á altura do mirador. Espectacular.

Fumasa, no Parque Natural da Chapada Diamantina.

É certo, a Estreleira está mal posta, pero é que nese intre tiñamos outras preocupacións…

Procedimos a realiza-la reportaxe gráfica pertinente, quedamos un bo anaco aparvados, analizando semellante gozada de vistas, e comezamos o camiño de volta. Non me preguntedes por qué, pero fixémolo case na metade de tempo. Ó chegar, despedímonos do Casa Beli co derradeiro almoço, despedímonos de Luana e de Silvia, o equipo do Pé no Mato, e despedímonos da Chapada Diamantina.

O vento transportando as augas da fervenza ata o mirador, situado a 1.300 metros sobre o niveldo mar.

A Chapada Diamantina, un parque natural onde mãe natureza se amosa en toda a súa plenitude, coa súa total inmensidade. Cando chegas, e a medida que te adentras nos bosques, faite sentir ridículo, insignificante, coma facendo alarde da súa grandeza. Pero deseguido tes a sensación coma de que te chisca un ollo e, porque ela quere, permíteche sentirte partícipe dos seus dominios, integrarte no seu universo. Sen lugar a dúbidas, pagaron a pena as tres tundas de magnitudes bíblicas que nos mandamos.