Ho Chi Minh e delta do Mekong. Adeus ó país da insubmisión eterna.

Venres 7 de decembro. Chegada a Da Nang. Remata a primeira das dúas travesías de duración idéntica que nos habían levar a Ho Chi Minh. Son as 14:00 do mediodía. No medio do aturdimento polo cansanzo tras un traxecto de 21 horas, comprobamos alternativas no internet de balde que ofrece a estación de buses de Da Nang. O desprazamento en tren habíanos levar pouco menos tempo, e o prezo case que se triplicaba. Non quedaba outra. Para chegar a Ho Chi Minh, outras 21 horas de autobús, con menos de dúas de descanso entre un traxecto e o outro. Estabamos a batir calquera rexistro marcado até a data na nosa Volta ó Mundo.

Cidade de Ho Chi Minh, ou Saigon.

E si, chegamos a Ho Chi Minh, antigamente coñecida como Saigon, o sábado contra o serán. O debate está servido. Hai varias travesías de 30 horas ininterrompidas. Hai travesías de 59 horas con varios períodos de espera. Hai travesías de 52 horas sen trocar de autobús. E logo está ésta, que foron 42 horas con dúas de lecer entre un bus e o outro. Todas elas aspiran á tunda máis grande que nos metimos entre coxis e caluga ó longo dos dez meses que levamos de roteiro polo mundo adiante. As tundas secundarias agardan detrás, clamando polo seu recoñecemento. Terán o seu lugar na miña redacción nalgún intre, máis cedo que tarde.

¿Ónde está Cons? É unha nova modalidade do “Ónde está Wally”, pero ésta no medio do tráfico de Saigon.

Recuperando vellos costumes que eu comezaba a botar en falta poderosamente, non tiñamos o máis mínimo aloxamento preparado de antemán, así que tivemos que procurar sitio onde durmir na mesma cidade, preguntando ós locais. Ó final atopamos unha habitación privada con dúas camas e baño propio por 5€ a noite. Non saíu mal a cousa. Encantaríame trasladarvos o nome do lugar, pero non o apuntei en ningures, e ó ser case que exclusivo para vietnamitas, non figura en internet. O enderezo si que me quedou gravado na mente, por evidentes motivos de funcionamento irregular da mesma: rúa Pham Ngu Lao, número 217.

Cando nos instalamos, consutei internet. Porque o noso fogar en Pham Ngu Lao tamén contaba con conexión de balde á rede de redes. E alí, no meu correo, puiden comprobar con emoción que Kel, a amiga filipina que coñecera en Ha Noi, chegaba igualmente a Ho Chi Minh ese mesmo día, apenas unha hora máis tarde do intre exacto no que eu estaba a ler a súa mensaxe.

Coma se do protagonista dun videoclip de John Bon Jovi se tratase, pegueime unha ducha, e saín propulsado cal munición de canón a lombos dunha motocicleta conducida de xeito temerario por un transportista local, ata chegar á estación de trens. Alí púxenme a agardar pola chegada da miña amiga manileña a bordo do tren procedente de Hoi An, a cal se produciu escasos segundos, que nin minutos, despois da miña cinematográfica arribada á plataforma correspondente.

Chegada a noite acompañeina ó aeroporto, dende o cal despegou con destino á súa cidade natal e de residencia actual, que non futura. Cando partiu, iniciei o camiño de volta ó noso aloxamento en Pham Ngu Lao. Levaba tantas horas vivindo no guión dunha película barateira que probei a sorte de chegar a lombos dun ser mitolóxico voador. Cando me fartei de esmagar pombas, pedín un taxi.

Ó día seguinte, domingo, era unha data histórica para o celtismo. O almanaque sinalaba o derradeiro partido dos nosos na Catedral, en partido que enfrontaba ó Celta co Athletic na capital viscaíña. Tras un enfrontamento onde as defensas se impuxeron con claridade ós ataques, e onde o noso xogo combinativo non luciu o que a cita merecía, non nos puidemos traer nada positivo daquel feudo irmán, o cal prometemos visitar na súa versión moderna o ano vindeiro. Seguro.

Para martes e mércores programamos unha visita guiada polo río Mekong. Foron dous días navegando polas súas augas, aprendendo a vida das xentes que alí viven e paseando polas cidades que medran á súa beira. O martes achegámonos á localidade de Cai Be. Cai Be non medra á beira do Mekong. Cai Be medra sobre o Mekong.

Cai Be, no delta do Mekong.

Tódalas súas vivendas son aboiantes, o mesmo que tendas e negocios. A mercadoría chega en botes, e de igual xeito os clientes pasan pola entrada dos establecementos para facerse coa súa compra. Todo aquí xira en torno ó río. Botes de vendedores fan abordaxe no noso bote para ofrecernos todo tipo de froitas e bebidas.

A continuación achegámonos ó Mercado Aboiante. É un mercado tradicional, onde os distintos postos de alimentos confórmanos unha morea de botes. En cada bote ofrécese un produto, e para identificalos locen un exemplar pinchado nunha cana de bambú.

Existen botes de varios tamaños. O máis grande deles fai as veces de almacén, e os máis pequenos adícanse a transportar a mercadoría entre tendas e particulares. Cando nós chegamos a actividade xa acougara bastante, mais a primeira hora da mañá ésta debe ser frenética.

Tras un rico xantar, dimos un paseíño en canoa por canles máis estreitas e tranquilas, sen xente nin comercio. Rodeados da densa selva vietnamita. O paseo incluía o clásico chapeu do Vietnam, o cal rexeitei para non sentirme aínda máis títere.

Polo serán atracamos na cidade de Can Tho. Aquí habiamos facer noite. Can Tho é a cidade máis poboada do delta do Mekong, e a quinta de todo o país con 1’2 millóns de habitantes. As súas xentes viven principalmente da agricultura, e pasa por ser o máis importante subministrador de arroz de todo o Vietnam.

O mércores adicámolo a percorrer as súas rúas, paseando polos seus mercados na rúa, catando as froitas locais ou visitando o seu mercado aboiante. Así pasamos o día, antes de montar de novo no minibús que nos había levar de volta a Ho Chi Minh. Poñiamos deste xeito fin a unha excursión que resultou interesante, mais que non nos ofreceu nada doutro mundo. Un tanto previsible todo, a verdade.

Mercado nas rúas de Can Tho.

Á volta de tan anodina visita, voltamos aloxarnos no noso acolledor hotel, coma eles mesmos se autodenominan, na nosa xa apreciada rúa Pham Ngu Lao. Ás 04:00 da madrugada tiñamos cita coa Copa de España. Tiñamos cita cun máis que merecido reencontro coa historia, a historia debíanos tan merecido reencontro. O Real Mandril rendía visita ó Templo de Fragoso cinco anos despois.

Nun partido de ida onde, para continuar coa tradición inoportunamente interrompida cinco anos atrás, metímoslle un baño criminal ós “señoritos madrileños”, o pequeno punto de lóxica que a tiranía farsandril (Farsa e Mandril) comeza a semantar no fútbol mundial, perdeu todo o seu senso existencial. Tras un meneo inexplicable dada a diferecia orzamental, a catarse chegaba a Balaídos cun furolo pola escadra do menos agardado. Do pitbull. De Cristian Sustos. Nin que o guión fora escrito polo mesmísimo Ramón Valle Inclán. A xoubiña papaba ó tiburón branco despois de mazar nel coma nun polbo. E o golpe de graza asestáballo cun esbirro.

Imaxenádevos que nos poñemos no peor dos casos. Digamos que unha das crónicas post partido a escribe un túzaro ignorante ó que trala súa casposa carreira no mundo da música, os dirixentes dun xornal de marcada tendencia conservadora lle meten unha pluma na man para que desafogue con toda a súa rabia irracional de fanático fascista as derrotas do seu equipo de estreliñas vidas a menos. Nin iso nos podería estragar o gustazo de terlle metido unha vez máis ó Mandril en Balaídos, ¿non é?

O xoves era o noso derradeiro día no Vietnam. E adicámolo a visitar o que con toda seguridade é o punto máis ineludible para todo turista con dous dedos de fronte que pise terras vietnamitas, ou que no seu defecto non queira fuxir da realidade do desprezable mundo no que vive. O Museo da Guerra de Vietnam.

Museo da Guerra de Vietnam.

A visita non é doada. Moito menos doada que papar de principio a fin o Telexornal de tódolos días sen facer zapping cando as novas internacionais falan de novos mortos polos ataques israelíes ó pobo palestino, ou das novas baixas civís polos bombardeos dos EE.UU. no Iraque ou Afganistán. Pero nós non estamos facendo esta viaxe para virar a ollada cara a outra beira, o mesmo que non faciamos zapping cando papabamos o Telexornal.

O Museo da Guerra de Vietnam non anda con parvadas. Está enfocado a deixar ben claro as atrocidades que Occidente cometeu con este país, e non tanto para denuncialo, que tamén, como para evitar que algo semellante volva acontecer. Tanto no Vietnam coma en calquera outro pobo que o único que procure sexa o seu libre desenvolvemento coma nación, por imperativo dos seus cidadáns, da sua cultura e da súa historia.

Dito isto, e dado que non me paga Tele5, non vou caer no morbo barato e sensacionalista de definir as instantáneas de soldados franceses torturando revolucioanarios vietnamitas na guerra pola independencia do Vietnam. Soldados estadounidenses incurrindo en infinitos crimes de guerra ó masacrar de xeito inmisericirde 2 millóns de civís, ou sementando as principais poboacións do sur do país con armas químicas prohibidas, que non só remataron de xeito cruel coas vidas de xentes do momento, senón que seguen a lastrar xenéticamente vidas de xeracións actuais, producindo aínda hoxe malformacións e deficiencias físicas varias. Non definirei as fotos que vin. Mais non deixarei de adicar o resto da miña vida a denuncialo.

O venres 14 de decembro, ás 07:30 da mañá, estabamos a subir no autobús que nos había transportar de Saigon, no Vietnam, a Phnom Penh, en Camboxa. Deixabamos atrás un país que nos viña de marcar de por vida. Viñamos de convivir tres semanas con xentes dunha natureza extraordinaria. Inasequibles, insubmisas, irreductibles. E non é algo que se aprecie simplemente en museos ou libros de historia. A pesares do seu carácter extrovertido e amigable, no vietnamita detéctase á perfección un claro deixe rabudo, rebelde, orgulloso.

É extraordinario, resulta abrumador, nada máis saír do Museo da Guerra, observar a estas xentes desenvolverse no seu día a día, convivindo en perfecta harmonía coas culturas occidentais que non onte, unhas horas atrás os aniquilaban e esmagaban sen compaixón, tratando sen éxito de domesticalos. Na miña vida esquecerei as impagables leccións de loita e dignidade que me brindou a miña estancia no Vietnam. O seu próspero futuro será unha da principais motivacións da nosa eterna loita.

Luang Prabang e Vientián. E chegados a Laos, acabouse o caos.

Martes 27 de novembro. Ídesme permitir tan patética licencia poética, pero que serve perfectamente para reflectir o troco que se percibe nada máis cruza-la fronteira entre o Vietnam e Laos. A sensación estresante que te invade ó pasear polas rúas das grandes cidades vietnamitas, e que se fai especialmente notorio no seu tráfico, acouga de xeito drástico no territorio veciño do sur. Moita menos xente nas rúas, e moitísimos menos vehículos na estrada, motos en particular. E as que hai deixan o claxon tranquilo, algo que eu agradecín profundamente.

Mais non todo foi paz e relaxación á nosa chegada a Laos. De feito, a toma de contacto coa República Socialista indochina non puido ser máis accidentada. Viñamos de selar o visado que nos permitía o ingreso ó país, para o cal houbo que abonar 36 dólares, cartos estes que me adiantaran os membros do persoal do autobús, xa que eu non dispoñía nin de dólares nin de kips, a moeda laosiana. Con éstas, unha vez rematados os trámites, subimos de volta ó autobús para prosegui-lo camiño.

Luang Prabang.

Era a mañá do mércores 28 de novembro, e aínda nos quedaban 10 horas dun traxecto, o Ha Noi – Luang Prabang, que consta de entre 24 e 30, coma nos aseguraran ó merca-lo billete. Importante horquilla, ¿verdade? Pois se digo que quedaron curtos, quedaría curto eu. Ós poucos minutos de retomar a marcha, comezamos a avanzar por unha estrada de terra. Terra que, debido á choiva que estaba a caer, mudara en lama. De súpeto, detivémonos. E logo dun par de minutos detidos, o conductor apagou o motor. Escoitáronse cruzar un par de berros en vietnamita, e o persoal comezou a baixar do autobús.

Cando fixen o propio, uns cen metros máis aló da nosa posición, puiden albiscar dous camións cruzados no medio da estrada. Quedaran atrapados na lama, e imposibilitaban o paso de calquera vehículo de dimensións superiores a unha moto. “Nada que non poida arranxar un simple guindastre”, dixen eu, confiado. E voltei ó autobús a botar unha soneca.

Espertei ó cabo dun par de horas, e baixei a comproba-lo estado da situación. Nada mudara. En absoluto. Os camións seguían na mesma posición, e a única novidade era o aumento do número de xente que os rodeaba. Decidín achegarme ó punto exacto do conflicto. Como dixen, aquelo estaba ateigado de vietnamitas e laosianos. Falaban entre eles, e observaban para os camións con facianas de preocupación. Sentados neles. E penso que esta curiosa faceta, ou habilidade, ou superpoder co que contan as xentes destas latitudes do planeta aínda non volo comentei.

Si. Sentan neles. Nunha posición que lembra a un paxaro pousado nunha póla, flexionan as pernas, sacan os xeonllos para fóra e, cos calcaños pegados ó chan, depositan o peso de todo o corpo sobre os xemelgos. E nesta postura, na que o resto dos mortais podemos aturar entre 3 décimas e 45 segundos dependendo de se es un crápula ou un atleta de elite, chineses e indochineses teñen a potestade de botar horas. Eu diría que meses. Senón o resto da humanidade. E está caralludo, porque ó sentar neles non precisan cadeiras:

-Senta, por favor.

-¿Ónde?

-¡En ti!

Así pois, ese era o panorama na enlamada estrada do medio de Laos. A fileira de vehículos atrapados, tanto nun sentido coma no outro, non paraba de medrar. Aquelo non paraba de encherse de xente, e todos seguían o mesmo proceder. Chegaban, e preguntábanlle ó que estaba ó carón polo que alí acontecera. Ó escoitar a explicación, poñían cara de “¡Ah!, pois si que estamos fodidos.” E sentaban neles.

As horas pasaban e nada facía pensar que a estampa fose mudar un mínimo. Mais a verdade é que os ocupantes do noso autobús levaban a situación con enorme e sorprendente naturalidade e bo humor. Falaban entre eles, rían, vían películas no portátil dun deles. Polo que a min respecta, non o levaba tan ben. Cando caeu a noite cumpríronse 30 horas dende a última vez que lle metera algo sólido ó corpo. Xa vos dixen que non dispoñía nin de dólares nin de kips, non podía mercar comida.

Estaba sentado unhas poucas fileiras máis adiante do resto do grupo, ollando pola xanela. Obsevaba os animaliños pasar, e imaxinábaos a cada un deles cociñado e pousado enriba dun prato. Incluso algún elemento inerte. Porque por aquel entón sería quén de comer ata pedras. Chovía, pero só na miña fiestra.

Entón, un dos conductores chamou por min. Vin para el, e cun aceno convidoume a unirme a eles cinco. Sobre dous asentos, atravesando o corredor do bus, colocaran o letreiro que indicaba o traxecto, e sobre el pousaran dúas bolsas plásticas. Nunha delas había arroz, e na outra anacos de carne troceada. Coas súas mans de unllas quilométricas, collían unha puñada de arroz, moldeábana ata darlle forma de croqueta, e dábanma para comer. A carne tamén a comiamos coas mans. Estaba fría coma o xeo, era dura e graxa. Non había dúbida: era can. Xa o probara días atrás, unha noite que foramos cear co Vegetable Team, pero desta volta era por sobrevivencia. Lembreime de cando había uns minutos ollaba pola xanela imaxinando os animais cociñados sobre un prato. Non hai nada coma desexar algo con tódalas túas forzas para que se acabe cumprindo. Sóubome todo a gloria.

E amenceu un novo día, e foi o único novo nas nosas vidas. Á mañá seguinte, cando se cumprían 20 horas de retención na estrada enlamada, os camións non se moveran nin un milímetro. Entón, no noso autobús mudaron os ánimos. A naturalidade e o bo humor tornaron en desesperación e impotencia. Sensacións éstas que se intensificaban ó non recibir explicación algunha debido á barreira idiomática  existente co persoal du autobús.

E tomáronse decisións. Os ocupantes do noso bus, Cons incluído, decidiron coller cadansúa equipaxe e achegarse camiñando á poboación máis próxima, para alí tomar un novo autobús que os levase definitivamente a Luang Prabang. Eu, unha vez máis, desmarqueime. Decidín ficar canda aquel autobús ó que xa lle comezaba a medrar musgo. Para comezar, ó terme adiantado os cartos para o visado, o persoal do bus tiña retido o meu pasaporte. E para continuar, aquela xente convidárame a cear primeiro a noite anterior cando estaba a piques de morrer de inanición, e a almorzar logo, esa mesma mañá, de novo con roliños de arroz e algunha que outra verdura. Atopábame moi a gusto entre eles a pesares de non falar nin unha palabra do seu idioma,e viceversa. Así as cousas, uns partiron, e outro -eu- quedou.

Un dos milleiros de Budas que te podes atopar en calquera dos milleiros de templos de Luang Prabang. Éste, deitado.

Ó cabo de cousa dunha hora e pico, producíronse novidades na estrada enlamada. Fíxoselle espazo entre os vehículos atrapados a un guindastre, e éste procedeu a remolcar ós camións que taponaban o paso. Logo de 22 horas. Case que un día enteiro tardaron os servizos de estrada en retirar os vehículos que impedían o tránsito en ambalasdúas direccións nunha vía de comunicación entre dous países. Mais o importante era que xa estabamos en movemento. O acontecemento celebrouse no bus entre berros, cánticos e risas, das cales os vietnamitas trataban de facerme partícipe. Era un máis dunha tripulación que xa só estaba integrada polo persoal traballador e máis un servidor, ademáis dunha parella de mozas locais que se subiran no medio da confusión, as cales, por certo, convidáronme a xantar.

Pasaba das 22:00 da noite cando, tras 52 horas de autobús, e 30 de retraso, finalmente fixen acto de presenza na vila de Luang Prabang. Estaba esgotado, así que só me deu para seguir a remontada do Celta no partido de volta de dezaseisavos de final da Copa de España fronte ó Almería, coa temida prórroga incluída. Nos oitavos agarda o meu amado Real Madrid, o seguinte obstáculo no noso camiño. Cousa fina.

Ó día seguinte saímos a dar unha volta canda Linus e Karin, unha parella sueca que coñeceramos na odisea do autobús dende Ha Noi. Eran os suecos a mar de simpáticos, agradables e moi intelixentes. Reaccionaban con modestia cando poñiamos polas nubes o sistema socio-político do seu país, e botaban as mans á cabeza cando o comparabamos co noso. De feito, metéronme unhas gañas enormes de visitar Suecia. Boa festa, temperaturas fresquiñas, din que os mariscos e pescados son comparables ós nosos, e un salario de segurata que duplica nun mes o que eu gañei en toda a miña dilatada e gloriosa carreira.

Linus e Karin. os dous loiros que aparecen en primeiro termo, na furgoneta que colleron para chegar a Luang Prabang.

Luang Prabang é unha cidade pequena e tranquila, ubicada no norte do país. Está repletiña de templos por tódolos recunchos -de verdade que o seu número resulta esaxerado-, o que lle dá á vila un toque místico e relaxante. Moitos deles sucédense ó longo do ascenso á colina de Phu Si. O mesmo prodúcese por medio dunha escada de 300 chanzos, con pasamáns de dragón e figuras varias de Buda amenizando a subida.

Ascenso á colina

Ó chegar ó cumio, xunto ó templo máis importante do lugar, chamado That Chomski, pódense desfrutar dunhas fermosísimas vistas da cidade medrando á beira do Mekong.

That Chomski.

Nós tivemos a inmensa sorte de chegar contra o solpor, o cal fai o momento máis especial e bucólico. Baixamos de volta a colina Phu Si, e dirixímonos ó Mercado de Noite.

Solpor sobre Luang Prabang.

O Mercado de Noite de Luang Prabang está formado por pequenos postos onde se poden adquirir diversos artigos de artesanía local e souvenirs de todo tipo, degustar diferentes bocados da gastronomía do lugar, e o que a min máis me entregou: beber un dos variadísimos batidos que oferta esta zona de Luang Prabang, e que son todos deleitosos.

Un sector do Mercado de Noite de Luang Prabang.

O domingo saímos a coñecer as fervenzas de Kuang Si. Trátase dun parque que conta con varias lagoas de augas turquesas, cheas de pedras e cantís polos que cae a auga, formando numerosas fervenzas de distintos tamaños.

De camiño ás mesmas coñecimos a Eva e a Sergi, unha parelliña de recén casados cataláns residentes en Barcelona pero naturais de La Garriga. Aconselláronnos e advertíronnos todo o que puideron sobre a India, un país que visitaran e coñecían a fondo, e do que gardaban unha sensación bipolar, de amor-odio que co paso do tempo foi quedando só en amor.

Canda Eva e Sergi nunha das pequenas fervenzas de Kuang Si.

O mesmo ca nós, namoraran do Xapón trala súa visita ó país nipón -visitas, en plural, no caso de Sergi-. De feito, os seus amigos que foran de convidados á súa íntima voda acudiron á mesma vistidos con traxes tradicionais xaponeses para deleitar ós noivos. Incluso preparan unha futura mudanza ó país do sol nacente.

Baixo a choiva, fixen o Tarzán nunha das lagoas durante o escaso tempo que estivemos no parque antes de emprender a volta ó centro da cidade, e fumos de novo ó Mercado de Noite para cear e degustar batidos de novos sabores.

O Señor dos Monos en plena acción.

A cea tomámola nun buffet ó aire libre no propio Mercado, moi rico e a moi bo prezo. Ó remate estivemos de parola ata a medianoite. Intercambiando historias de viaxes, politiqueando. Intercambiando historias da vida, aprendendo. Definitivamente, a fórmula galego-catalá tampouco funciona nada mal. Pero que nada nada mal.

“Buffet” no Mercado Nocturno.

Á chegada ó Thony 2, que así se chamaba o hastel no que nos hospedabamos, estivemos seguindo o Celta – Levante por unha canle tailandesa que se sintoniza en Laos. Empate a 1 final dos que proen, xa que os nosos levaron o peso do partido durante os 90 minutos, e encaixando o gol da igualada en tempo engadido. Unha auténtica mágoa.

E foi así cómo, o mércores 5 de decembro, deixabamos a bela Luang Prabang para poñer rumbo a Vientián, a capital do país, sempre coa vista posta en seguir descendendo para entrar na parte sur de Vietnam. Polo momento, grazas a Luang Prabang, a primeira impresión sobre Laos viña de ser inmellorable.

Linda, moi linda Luang Prabang.

Chegamos a Vientián á mañá seguinte, e aloxámonos no Vientiane Backpackers Hostel. Estaba eu ultimando trámites para subir á habitación, cando de súpeto un berro de “¡gallego!” sobresaltoume. Superado tan agradable susto, vireime, e puiden comprobar con enorme agrado que se trataba de Alberto e de Vero. Alberto e Vero eran outra parella de cataláns de Tarragona, que coñeceramos a noite anterior ceando no Mercado de Noite de Luang Prabang.

Outro par de fenómenos, e coma a eles mesmos lles recoñecín, Alberto e Vero poderían formar parte da nosa panda en Vigo perfectamente. Visualiceinos sen problema algún en Churruca, cun licor café na man, facendo gala da súa sinxeleza, da súa cercanía, da súa inmensa extraversión. Canda os nosos novos amigos cataláns emprendimos unha volta expeditiva pola cidade de Vientián.

Igualmente tranquila e mística, Vientián evidencia de xeito meridiano a enorme pobreza que asola Laos. De apenas 200.000 habitantes, o centro urbán da capital da República Socialista carece de edificios nin de mediana altura, e semella máis o barrio residencial decadente dunha pequena localidade de interior.

Estivemos os catro procurando durante un bo puñado de horas o Patuxai, unha réplica do Arco do Triunfo parisino que se ergueu en conmemoración da liberdade do país. O camiño está enchidiño de templos de traballadísima ornamentación e tamaño máis ca respectable. Cando finalmente dimos co Patuxai, tiramos unhas fotiñas e pegamos media volta. Alberto e Vero foron visitar un parque con figuras de Buda, Cons e máis eu a descansar. Ó día seguinte tocaba nova sesión de estrada e quilómetros para parar un boi.

Patuxai, o Arco do Triunfo laosiano.

Cando acordamos á noitiña, quedamos de volta con Vero e Alberto, e xunto con Jordi, outro catalán que eles coñecían, saaímos a tomar unhas birras. Non  tardamos en retirarnos. Como dixen, ó día seguinte tocaba quilometrada. O seguinte destino era a cidade de Ho Chi Minh, a máis importante do sur do Vietnam, e para chegar alá era preciso tomar dous buses, nada menos que de 21 horas cada un. O primeiro a Da Nang, e o segundo á propia Ho Chi Minh.

Vientián, co Puxiten de fondo.

Era tempo de deixar Vientián, e con ela Laos. Un país que, a título persoal, fíxome enormemente feliz. Un país tranquilo, noble. Un país pobre ata as trancas, pero que transimte boas vibración a borbotáns. Dun xeito semellante a Bolivia, por exemplo. A Laos as boas sensacións véñenlle pola amabilidade das súas xentes, pola súa sinxeleza. Todo é enxebre, todo é natural. Todo é puro, todo é xenuíno. A autenticidade de Laos é formidable.

Deica sempre, Laos.

Tres cuartos de Volta ó Mundo. Paréntese para reflexionar, parte III

Martes 20 de novembro. Hoxe cúmprense 9 meses dende o día que deu comezo a aventura de pegar a Volta ó Mundo. E dado que ésta se compón exactamente dun ano, nin un día máis nin un día menos, se simplificamos a fracción atopámonos con que xa se consumiron tres cuartas partes da mesma. Así que continuando coa tradición iniciada no primeiro dos tres cuartos, é tempo de deterse e analisar.

Nove meses. Nove meses dando forma a un soño que foi dando a luz ós seus froitos ó longo do seu período de xestación. De vagar, paseniño. De xeito constante, ininterrompido. Nada do que ofreceu é merecedor de ser rexeitado. Todo aporta, todo suma. Vivencias de todo tipo e para tódolos gustos. Unhas poucas negativas. Hai que procurar ben fondo no caixón, o seu número supón unha porcentaxe inapreciable. A meirande parte enormemente gratas. Son éstas á nosa viaxe o que os glóbulos vermellos ó sangue, o que os riffs de guitarra a un tema de rock ‘n’ roll. Representan a maioría no seu conxunto, a esencia fundamental do elemento resultante. Todas elas, negativas e positivas, igualmente didácticas.

Cumpridos os tres cuartos de aventura, o certo é que marea botar a vista atrás. Hai tanto rollo de filme polo medio que custa traballo atopar a escena no cumio daquela ladeira en Olinda, onde sentamos a analisar o noso primeiro día de viaxe, o primeiro día de entroido brasileiro. Hai que procurar para atopalo, pero a súa imaxe está nítida, e soa de marabilla. Case tan ben coma un concerto de Seu Jorge.

Aínda así, transcorridos nove meses dende o comezo, a memoria comeza a se amosar selectiva. Con lugares, con anécdotas. Incluso coa xente. E a memoria sabe o que fai. Unha boa montaxe é fundamental en toda película cun mínimo de calidade. Por moito que lle doa ó director, hai escenas que deben ser eliminadas, recurtadas ou desprazadas a un segundo plano. Os destinos que menos impresión causaron, as experienzas menos relevantes ou os personaxes que pasaron con meirande discrección polo devir de días e países, vense relegados pouco a pouco a recunchos máis discretos na área da lembranza reservada para esta viaxe. Á hora de ubicalos o tempo e o espazo amósanse confusos. Os nomes mistúranse.

Mais non ocorre o mesmo cos elementos de maior incidencia. Os escenarios máis impactantes reconstrúense de imediato na corteza cerebral no instante mesmo no que se pechan os ollos. As historias máis rocambolescas reprodúcense diante de un coma se dunha sesión de cine con proxector se tratase. E, cómo non, as persoas que máis pegada deixaron, aqueles que representaron un papel de meirande peso na trama, seguen a desfrutar dos mesmos metros cadrados de espazo no corazón que os que se lles outorgaron no intre de cada unha das súas despedidas. Nada cambiará isto xa.

E é este último aspecto, o desgaste emocional que tanto recalquei tamén nas dúas anteriores parénteses para reflexionar, un dos que máis protagonismo gañou nos meses que restan por comentar. Era de agardar que así acontecese. No momento que fixo acto de presenza o cansanzo físico, houbo que desprenderse da pesada coiraza instalada no seu día para protexerse de penas e mágoas, morriñas e saudades causadas polas constantes despedidas dos innumerables seres extraordinarios que se foran cruzando no camiño.

Houbo que desprenderse da coiraza por cansanzo, si. Pero a pobre tampouco daba máis de sí. Estaba esnaquizada. As últimas persoas ás que houbo que dicir adeus golpeárona con suma violencia. Álex, amigo da panda de toda a vida, Meri e Ramón en Auckland. Tomo e Kouji no Xapón. O Xapón enteiro. Félix, Lithan ou Anne na China. O escudo xa non resistía máis. O problema é que vai ser complicado instalar outro unha vez desprendido éste.

Outro factor de desgaste co que houbo que lidiar, e neste caso persoalizo, foi o lastre económico. Foi un lastre que me vin na obriga de arrastrar dende o segundo 1 de Volta ó Mundo. Mais foi un lastre que se tornou inamovible unha vez chegado ó Primeiro Mundo. Nos pouco máis de dous meses que incluíron as visitas ós E.U.A, Nova Zelandia, Australia e Xapón, a miña economía pasou de calamitosa a inviable. Tiven que admitir que o meu non era unha unha desaceleración económica. Que estaba en pura crise. E entrei en recesión.

E foi entón cando me decatei de que aquel xa non era o meu soño. Máis preocupado polo peto que por continuar coa aprendizaxe, xa non era quén de desfrutar do meu privilexio. Aquelo que tanto me propuxera, o valorar cada intre da experienza máis importante da miña vida, resultábame imposible ante a ameaza, cada vez máis plausible, de que todo rematase. Era o momento de tomar decisións drásticas. Das que parten a ialma. Era o momento de poñer punto e final e voltar á casa.

Mais foi entón cando apareceu a miña particular Unión Europea co rescate debaixo do brazo. Co rescate e nada máis. Nada de burócratas que controlen a miña economía polos séculos dos séculos. Nada de esixencias de leis de austeridade, recurtes ou demáis obrigas que me afogasen máis do que xa estaba. Porque nin a miña nai nin a miña avoa son Angela Merkel. Tampouco me esquezo da miña irmá e o meu cuñado, nin da miña outra familia, os meus máis achegados amigos do Calvario. Tiven que frealos, xa que a pesares da dificilísima situación pola que todos atravesan, xa estaban petando na porta do meu banco cos cartos na man para ingresarme.

O privilexio de contar con esta xente na Galiza posibilitou que voltase a desfrutar do privilexio de rematar de cumprir o soño da miña vida.

Un dos poucos aspectos da viaxe que non mudou nin un chisco foi o ritmo de aprendizaxe. Ou pode que si. Unha vez en Asia, éste incrementouse de xeito considerable. Na terra máis insólita posible as circunstancias obrigan. Na cultura máis remota coa que un galego se pode misturar, ningún dos recursos utilizados ata entón surten efecto. As formas de comunicación máis básicas proveñen de universos diferentes. A fala, a escritura, a lectura. Calquera parecido non é unha casualidade. É unha milagre. E xa se sabe que as milagres non existen. Hai que buscar novas vías de comunicación. E diso apréndese, e moito.

En Asia apréndese do mesmo xeito a derrubar vellos e estúpidos tópicos. Non tódolos asiáticos son iguais. O segundo paso por unha fronteira en Asia non o puido deixar máis claro. Foi coma se xaponeses  e chineses se confabulasen para evidenciar que os veciños poden vivir en mundos opostos. Agradécese o esmero, mais o mesmo na China pecaron de exceso de vehemencia.

Tamén sorprende a súa sopresa. O seu monumenteal abraio cada vez que observan alguén de ollos redondos, cabelos claros ou barba tupida. O interese que poñen en saber da súa procedencia, a enorme calor que lle prestan. E sorprende sobre todo se a comparamos coa total indiferencia, no mellor dos casos, coa que se reacciona en occidente cando pasa alguén de ollos rasgados, naris chato e lacios cabelos mouros. A priori semella máis proveitosa a actitude deles. Máis humana. De todo se aprende.

Mais non só en Asia de desenvolveu o terceiro cuarto de aventura. Culturas oceánicas tamén pasaron a engrosar a listaxe de pobos diseccionados no roteiro. Non o foi tanto Nova Zelandia. A maorí, unha cultura que sempre espertou poderosamente o meu interese, pasou nos once días de estancia no país dos kiwis de destino predilecto a espiña cravada. O nivel de vida imposto polos seus colonos imposibilitou o meu acceso ós seus costumes.

Onde si existiu máis implicación, e polo tanto adquisición de coñecementos, foi no tocante ó pobo aborixe en Australia. Resultou duro e moi desagradable comprobar o estado de marxinación social ó que son sometidos os poboadores orixinais deste territorio. Abonda dicir que ata 1.967 nin sequera estaban considerados seres humáns. Entraban dentro das leis de fauna e flora do país. Moito ten que camiñar esa sociedade para acadar un nivel aceptable de covivencia e igualdade entre indíxenas e colonos.

O 75% da Volta ó Mundo xa voou. Mais non o 75% dos coñecementos que nela se poden adquirir. O percorrido polos mundos máis inauditos continúa. O incremento do ritmo de aprendizaxe non fixo máis ca comezar a inclinar a súa curva estatística. Surleste asiático e India, elementos compoñentes do derradeiro treito de viaxe, agardan coa vara de impartir leccións alzada.

E haberá que acudir a eles con ou sen coiraza. Con tres cuartos de camiño percorrido, cando a fin xa se albisca, hai que chegar a ela aínda que sexa co motor parado, empurrando. E ollo, porque onde agora me atopo existe a posibilidade física de chegar camiñando. Deixádevos que co da Gorxa do Chimpo do Tigre non me veña arriba e dea algunha sorpresa. ¿Alguén quere apostar?

Sa Pa e Ha Noi. ¡Bos días, Vietnam!

Mércores 14 de novembro. Tras un mes exacto na China, por fin cruzabamos a fronteira que nos alonxaba dos dominios do xigante asiático, e adentrabámonos no por aquel entón para nós ignoto Vietnam.

O punto que nos serviu de toma de contacto coa República Socialista foi a localidade de Sa Pa, situada na provincia de Lao Cai e a escasos quilómetros da fronteira coa China. Chegamos xa coa noitiña enriba, no medio dunha densa brétema, unha temperatura bastante fresca e unha humidade elevadísima. Aloxámonos no Sapa Cozy Hostel, o cal estaba rexentado por unha parelliña ben nova, a mamá dela e un bebiño de catro meses que nos tivo tolos da cabeza ó longo de toda a nosa estancia nesta pequena vila do norte do Vietnam. Qué preciosidade, por Tutatis.

A pequena e acolledora Sa Pa, primeiro destino do noso percorrido polo Vietnam.

O xoves saímos a dar unha volta de recoñecemento pola cidade. Rodeada de montañas de frondosa vexetación e situada a uns 1.600 metros de altitude, Sa Pa conta cunha meteoroloxía non demasiado afable na época do ano na que nós caímos por alí. Os bancos de brétema van e veñen de forma continuada, e cubren a totalidade da vila nun chiscar de ollos, pasando de ter un ceo totalmente despexado a camiñar coma unha toupa a causa da nula visibilidade en cousa de 30 segundos.

Cando isto acontece, a humidade multiplícase por mil, e se non te recolles rematas exactamente igual de mollado que se estiveses dando un paseo baixo a choiva. Estivemos dando voltas por un mercado na rúa e pola praza principal, onde os locais se xuntan coas etnias procedentes das montañas adxacentes para montar os seus tenderetes con artículos de artesanía da zona ou roupa de montaña das marcas máis coñecidas, a cal non me preguntedes de ónde sacan.

Xa pola noite, e chegada a hora da cea, metímonos no sitio máis enxebre dos que atopamos preto do hostel. Cando entramos eran sobor das 9:00 da noite. Cando saímos non sabiamos nin en qué día viviamos. Veredes cómo foi.

A cousa comezou con toda normalidade, nada facía esperar semellante liada de final. Nin de lonxe. Pedimos os nosos pratos de comida, uns fideos fritidos con tenreira ben ricos, acompañados dunha auguiña e unha Fanta. Coma nenos bos. No medio duns breves minutos de sobremesa, o patrón da pousada sentou ó meu carón, ollando para o meu brazo espido con xesto abraiado. O tipo non daba creto con tanto pelo. Mais de contado ollou para o que asomaba polo pescozo, e cando lle amosei o que brota do peito case lle dá unha embolia cerebral.

Tra-las risas do momento, púxonos un pote de té e unhas mini cunquiñas enriba da mesa, e cun xesto convidounos a beber. Voltou a sentar ó meu carón, mais desta volta cunha pipa de fumar nas mans dunhas dimensións que quitaban o sentido. E, de igual xeito, convidounos tamén a fumar. E comezou a chegar unha tropa de rapaces de menor idade ca el, e poucos segundos despois de sentar ó redor da mesa que tiñamos onda nós, estaban todos a facer acenos para que sentasemos onda eles, na súa mesa cunha pota xigante fumeando no medio. Teño que lembrar que nós xa estabamos ceados.

Iso fixemos, e cando tivemos os nosos cuncos enfronte nosa, os rapaces puxéronse a servir, naturalmente comezando por no-los dous. Polos seus xestos, pola ilusión que neles de evidenciaba, estaba claro que nos estaban a servir o mellor que naquela enorme poa aboiaba. E non comezou mal a cousa, xa que o primeiro que caeu no meu cunco foi un cacho langostino que para quitarlle a cabeza tiven que utilizar unha guillotina.

Os nosos cuncos duraban baleiros apenas segundos. Tratabamos de dicirlles que estabamos a rebentar, mais entre a falta de entendemento e o medo que tiñamos a que non lles parecera ben, os recipientes enchíanse unha e outra vez. Nunha destas servíronme outro dos bocados de luxo da casa. O clásico ovo cocido que no canto de xema ten o feto do pito xa un pouco formado. Case morro de noxo, e sabedes que nesta panza xa entrou case de todo nesta vida. Axudou a minguar a repugnancia o estado de ebriedade que xa comeaba a adquirir.

Porque si, ó carón dos nosos cuncos formaba un vasiño de chupito que se o recipiente de comida duraba apenas segundos baleiro, o vaso de chupito non alcanzaba a vista a percibilo sen líquido. E veña grolos de viño de arroz para dentro. Non había compaixón, había que rematalos dunha soa vez. A velada foi formidable. Ninguén entendía nin unha soa palabra do que dicía o outro -chegado certo punto nin entre Cons e máis eu-, mais tódolos alí presentes pasárono en grande.

Grazas á actitude aberta de todos, poñendo todo da nosa parte para que fluíse unha comunicación en principio imposible, escoitando máis co corazón que co ouvido. Grazas en parte ó viño de arroz, non cabe dúbida de que unha boa castaña sempre axuda a desenvolver habilidades idiomáticas descoñecidas en sobriedade. E grazas, sobre todo, á xenerosidade e cercanía desta xente, que decidiron aceptarnos no seu grupo e convidarnos a re-cear e a agarrarnos unha toña criminal porque si, porque lles fixeron graza aqueles dous gringos, un dos cales tiña máis pelaxe que moitos dos cánidos que tanto lles aproveitan a eles. Saímos da pousada facendo chilenas. O mundo seguía a agasallarnos con novas leccións impagables.

O sábado achegámonos ó denominado Mercado do Amor. Trátase dunha actividade ancestral que as xentes destas latitudes levan a cabo cada sábado pola noite, e que está enfocada a atopar paralla para @s moz@s da vila que andan solteir@s. Desenvólvese na praza principal, e o procedemento consiste e que as mociñas se agochan na escuridade, e comezan a cantar unha cantiga de amor. Eles deben deixarse guiar polo que lles transmitan estes cánticos, escoller a melodía que máis lles encha o ouvido, e lanzarse á procura da moza que a está a emitir.

A etnia H’mong na praza principal de Sa Pa.

Esta actividade perdeu hoxe en día bastante da pureza de tempos pasados, e na actualidade a praza énchese de vendedores tratando de engatusar ós turistas, entre eles tamén poboadores das montañas que baixan á vila a fecer o seu negocio.

O domingo o Celta voltaba a Balaídos tra-lo Toumalet do mes anterior, e facíao para enfrontarse ó Mallorca de Joaquín Caparrós. Duelo de necesidades saldado cun empate a 1 que se antoxa un tanto inxusto coa proposta futbolística do Celta, moito máis atrevida, afouta e decidida que o rácano plantexamento do conxunto balear.

Cat Cat, nos arredores de Sa Pa.

Como dixen, Sa Pa está situada a 1.600 metros de altitude, e nas súas montañas viven diferentes etnias agrupadas en pequenos núcleos poboacionais. Nós decidimos visitar a de Cat Cat, poboada pola etnia H’mong. Para acceder a ela hai que baixar por unha ladeira varios quilómetros ata chegar ó val de Muong Hoa.

Descida que leva á vila de Cat Cat.

Na descida, a montaña vese escalonada polas terrazas que forman os arrozais. A meirande parte do tempo nesta época do ano, as mesmas están cubertas pola brétema, mais a medida que te achegas á vila e a altitude diminúe, os neboeiros amósanse menos densos e permiten unha mellor visibilidade.

Terrazas de arrozais en Sa Pa.

Os H’mong manteñen case na súa totalidade a súa forma de vida e os seus costumes de sempre. Muíños de contrucción artesanal, granxas con porquiños, pitas e vacas, os cativos xogando cheos de lama ata o pescozo… O único que lembra o liberalismo que nos invade hoxe en día son os postos de roupa de montaña que te golpean a mente de cando en vez.

E unha vez que chegas ó val Muong Hoa, abaixo de todo agárdate unha bonita fervenza, rodeada, cómo non, de postos de artesanía local, unha pequena lagoa, e un novo sendeiro polo que continuar o camiño que rodea a vila de Cat Cat, nesta ocasión en forma de ascenso para ir achegándose á propia Sa Pa.

A fervenza de Cat Cat.

E chegou o martes, e tras unha semana na fermosa Sa Pa, a cal utilizamos tamén para seguir tomando forzas ante o esgotamento que se apoderara de nós na China, houbemos de poñer rumbo a Ha Noi, a capital da República Socialista de Vietnam.

Deixamos atrás Sa Pa, a cidade onde a brétema chegou de visita e decidiu ficar para sempre. A cidade que nos serviu de inmellorable toma de contacto co Vietnam. Pasamos a noite nun bus camiño de Ha Noi, percorrendo estradas de trazados demoníacos.

Cando chegamos á capital do antigo Vietnam do Norte era mércores pola mañá cedo. Antes de instalarnos no Frindly Backpackers Hostel despedímonos ata logo dunhas horas de Lucas e Eli, unha parella de bonaerenses cos que fixeramos migas no autobús. E quedáramos con eles para tomar algo pola noite porque cando nos presentamos conectamos xenial, eran simpatiquísimos e bla bla bla. O de sempre cada vez que topamos con arxentin@s, e que xa me empezo a aburrir ata eu a min mesmo de repetilo, pero que non porque non atope máis xeitos de describilo deixa de ser certo, e a estas alturas case que preocupante.

E efectivamente, esa mesma noite quedamos con Lucas e Eli para tomar unhas birras. Comezamos por unhas diminutas banquetas na terraza dunha tasca, onde o propietario rematou por levarnos a coñecer a súa casa, da que fachendeaba que era a máis antiga de Ha Noi, e amosounos o altar budista que nela lle montaron ó seu recén finado pai, coa pequena e adorable Chie, de 3 aniños, correteando polo medio e ofrecéndonos o seu plátano ó tempo que exclamaba “¡coman, occidentais!”.

En Ha Noi comezamos a experimentar cómo as gasta o tráfico de Vietnam.

Na seguinte parada coñecimos a Sachal e Melissa, unha parella estadounidense -el de orixe paquistaní- que andaban de visita polo surleste asiático. Fixemos unhas risas moi grandes os seis xuntos, ata que ás 0:00 foi tempo de interromper a diversión por motivos protocolarios. Nacía o día 22 de novembro, e tal día coma ese, había 30 anos, nacía á súa vez en Vigo o meu compañeiro de viaxe. Foron minutos de brindes constantes entre continuas brincadeiras, mentres os traballadores do bar apagaban as luces e pedían silencio ó paso de patrullas de policía coa orde de pechar todo local da cidade unha vez pasada a 01:00 da madrugada.

Ó día seguinte, o propio 22, visitamos o Lago Hoan Kiem. Trátase dun lago de dimensións considerables, en cuxo extremo sur de atopa a Torre Thap Rua, encantadoramente iluminada cando o solpor de apodera de Ha Noi.

Lago Hoan Kiem.

É de lonxe o Hoan Kiem o punto con máis vida da cidade, e as súas xentes aprovéitano para pasear, facer ximnasia, ou incluso darse masaxes masivas en fileira, como puiden observar con abraio e diversión en máis dunha ocasión. E toma pareado co que vos agasallo. Arte que vos dono así, de balde.

A Torre Tap Rua.

Masaxes conxuntas en fileira.

Venres e sábado botámolos na mar. Era tempo de coñecer a espectacular Bahía de Halong. Casualidades do destino ou designios da dichosa Lonely Planet, da cal sempre fuxirei, cando subimos á camioneta que nos había transportar a Halong, alí dentro achábanse Sachal e Melissa.

Bahía de Halong.

Os yankees da noite anterior, todos uns cachondos. El, tremendo festeiro, falaba un perfecto portugués tras unha longa estancia no Brasil. Era coñecedor da actual situación socio-política no mundo, o que non lle impedía facer constantes preguntas sobre o noso país para seguir adquirindo información.

Ela, que vivía coadiña polos ósos do seu marido, era natural de Pittsburgh. Parecía caladiña, pero certas historias que sobre ela nos contou Sach aseguraban máis ben todo o contrario, e a noite que pasamos a bordo do bote na bahía así o confirmou.

Sachal e Melissa.

Canda eles, na furgo ía Belén. Arxentina afincada hai anos en Barcelona, Belén cumpría tódolos requisitos que se lle supoñen ós seus compatriotas. Alegre, divertida, faladeira, amorosa e apaixoada, esta moza conquistou os nosos corazóns dende o primeiro segundo.

Belén, a arxentina – barcelonesa que coñecimos en Halong.

E para rematar de completar o equipo contamos con Tessa. Chegada de Holanda, Tessa era puro inxenio. Ás veces sarcástica, ás veces directa, sempre se amosaba ocorrente. Roubáranlle a súa cámara coa reportaxe gráfica de varios meses de viaxe, pero Tessa aprendera a relativizar a perda dado o marabilloso dos lugares que estaba a visitar.

Os dous días estivemos a bordo dun barco ben xeitoso, cuns camarotes moi acolledores e na compaña dunha tripulación amigable e atenta, o que non era un tunante coma un templo de grande, véxase o capitán da embarcación.

A comida excelente e en cantidade, e a noite que pasamos xuntos montamos unha troula moi respectable que comezou con karaoke e rematou xogando… ó asshole. Si, coma no tour de Bolivia canda o Asshole Team. Mais, desta volta, e por obra e graza do karaoke, a cervexa e o meu humor absurdo, rematamos por chamar ó xogo, e por extensión ó equipo, o vegetable. Cando digo o do humor absurdo quero dicir absurdo de verdade, así que, por favor, non preguntedes o porqué.

“Vegetable Team” agás Belén, do que só resta por vos presentar Tessa, a loira en primeiro termo.

E todo isto vivímolo nun emprazamento de ensoño. Dos que transmiten a sensación de atoparte nun lugar irreal, por anómalo, por estraño. Un deses lugares que escapa ós designios marcados pola facción monótona da natureza e se moldean a si mesmos, crean a súa propia existencia.

A Bahía de Halong é un deses sitios que che transmite con toda a intensidade posible a certeza de que atopas nun lugar único. É doado procurar a túa dose propia de tempo e espazo, deterte, abstraerte de todo o que che rodea, e meditar sobre o único e difícilmente repetible do momento que estás a vivir.

Algunhas das rochas que salpican a bahía agochan covas tan impresionantes coma ésta.

Conta a lenda que un emperador, no seu afán por defender o seu territorio, chamou a un dragón que cuspía diamantes, o cal sementou a Bahía de Halong de todo tipo de xoias e perlas para construír unha fortaleza que cubrise o lugar dos ataques dos inimigos.

Outra versión da lenda relata que foi o propio dragón o que se arroxou á auga e coa súa cola golpeou a terra, esnaquizándoa e sementando todo das rochas dispersas que hoxe ateigan o lugar.

Sexa como fose, o que está claro é que a que liou o dragón foi pardísima. E qué ben liada. Un non alcanza a entender cómo se formaron alí esas illas, esas formacións rochosas. Todas tan diferentes, cada unha tan particular. Algunhas cubertas de vexetación, outras pura pedra. Unhas con formas redondeadas, máis homoxéneas; outras rectas e anguladas, cheas de aristas e saíntes.

Fabulosa a Bahía de Halong. Sen dúbida, posuidora con todo merecemento dun lugar entre as Sete Marabillas do Mundo Natural.

De volta a Ha Noi e ó Friendly Backpackers Hostel, aínda habiamos botar tres días máis na segunda cidade máis poboada do Vietnam. E habiámolo facer por separado. Cons e Belén por unha banda, e eu pola outra canda Kel.

Kel era unha moza procedente de Filipinas. Desprendía enerxía por todos e cada un dos poros da súa pel. Sempre activa, sempre positiva. Sempre con esa capacidade de análise que só se pode percibir dende o prigma dun artista. Da artista que leva dentro. Hiper sensitiva e ardente, era quén de aportarche sempre, de completarte coa súa lectura particular de persoas, cousas e situacións. Tan particular, tan abstracta, tan exenta e limpa de toda contaminación relativa á realidade máis evidente.

Kel, a filipina que coñecín en Ha Noi.

O segundo día tras coñecernos tentamos visitar o cárcere de Hoa Lo. Entre unhas cousas e outras cando chegamos xa estaba a pechar, e non nos permitiron a entrada. De todos xeitos pasamos unha tarde divertidísima, reportaxe gráfica da cal se encargou Kel, coa súa cámara de ollo de peixe, a súa Xouba particular.

Foto tomada co ollo de peixe de Kel.

Xa á noitiña decidimos ir ó teatro a presenciar un espectáculo con títeres chamado “Títeres na Auga”. E así é, literalmente. Os protagonistas son unha  serie de títeres que bailan e depregan todo tipo de coreografías dentro dun estanque de auga. Como é lóxico, non nos enteramos absolutamente de nada da trama, pero como nos aseguraran, o acto é moi visual e entretido, e rematou por resultar un rato bastante agradable. Como cando vexo unha peli de Almodóvar.

No espectáculo “Títeres na Auga”, canda Karima, unha francesa que coñecimos no hostel.

Xa pola noite, a televisión vietnamita televisaba o Zaragoza – Celta. Vitoria pola mínima e facendo o xustiño, nun partido dos que normalmente rematan e empate. Pero non se pode falar de normalidade cando sobre o céspede está Iago Aspas.

O martes 27 era día de despedidas. Era o último que iamos pasar en Ha Noi, xa que ese mesmo serán partiamos hacia Laos, concretamente á localidade de Luang Prabang. Belén e máis Cons achegáronse a visitar o Mausoleo de Ho Chi Minh, responsable da creación da actual República Socialista de Vietnam e artífice tanto da independencia vietnamita ante a ocupación francesa coma da resistencia e posterior vitoria na Guerra de Vietnam contra as tropas estadounidenses.

Mausoleo de Ho Chi Minh.

Pola nosa parte, Kel e máis eu, desta volta si que acadamos chegar a tempo ó cárcere de Hoa Lo. E o lugar, hoxe convertido en museo, resulta verdadeiramente interesante. Reproduce e explica con toda precisión as esceas, no lugar exacto no que se produciron, dos arrestos, torturas e execucións que sufriron os membros revolucionarios vietnamitas no seu proceso de liberación da colonización francesa.

Reproducción das condicións nas que eran pechados os prisioneiros de guerra vietnamitas na I Guerra de Indochina.

A cadea de Hoa Lo serviría asímesmo coma lugar de reclusión improvisado polo exército vietnamita para reter ós prisioneiros estadounidenses 20 anos despois, na Guerra de Vietnam. Os vietnamitas chamaban ó Cárcere de Hao Lo de xeito sarcástico o “Hanoi Hilton”, a modo de mofa dos militares yankees.

Uniforme dun paracaidista “yankee” no Cárcere de Hao Lo.

E foi así cómo, ás 17:00 do serán, estabamos subindo no bus que nos había levar a territorio laosiano. Despediámonos deste xeito da nosa primeira etapa vietnamita. A que desempeñamos en Vietnam do Norte, o que no seu día, antes da unificación, fora apoiado pola URSS e pola China.

Non era un adeus. Tan felices nos fixera Vietnam que tiñamos pensado voltar. Había que coñecer Vietnam do Sur. Pero antes, era tempo para Laos.

Li Jiang e Kun Ming. A lenda do tigre voador, e non máis contos chineses.

Xoves 1 de novembro. Ás 14:30 do serán estabamos a colle-lo tren que nos había levar a Li Jiang, previa escala en Guang Tong. A esta última localidade chegamos ás 08:00 da mañá do venres, e alí debimos agardar ata que ás 12:50 puidemos subir no tren que, desta volta si, e tras 30 horas entre traxectos e tempos de espera, nos deixaría na fermosa Li Jiang.

Porque si, chegamos totalmente de noite. E si, despois de semellante tunda de desprazamento estabamos esfolados perdidos. Pero aínda en tales condicións, non nos escapou a beleza desta cidade ubicada no oeste da provincia de Yunnan. Alo menos do seu casco vello, onde se atopaba o noso hostel, o Enjoy Inn.

Tralo descanso de rigor, ó día seguinte, e cada un pola súa conta, fumos a dar unha volta pola zona antiga de Li Jiang. E como prometera a noite anterior, ésta amosouse preciosa. Formada únicamente por rúas peonís estreitiñas, adoquinadas e con senllas canles de auga percorrendo ambalasdúas beiras.

Casco vello de Li Jiang, na provincia de Yunnan.

Co río cruzando a vila polo medio mesmo, e con pequenas pontes de pedra cruzando o río. Coas súas pequenas casiñas todas elas feitas de madeira, gardando a mesma altura e cos seus tellados de deseño clásico. De verdade que o sitio é encantador.

O que xa non me encantou tanto foi o curte de luz que deixou sen enerxía eléctrica a zona, e a min sen poder segui-lo partido do Celta de ningunha das maneiras. Os rapaces xogaban no outro campo da Primeira División onde tristemente hai anos que xa non se vai a gañar, nin tan sequera a competir. Vaise a perder con dignidade. E polo visto iso foi o que fixo o Celtiña. Manténdose fiel, desta volta si, ó seu estilo de xogo, tratou de igual a igual e sen complexo algún a un Farsa que pasou apuros, e que non puido respirar tranquilo ata que o colexiado así o decidiu, concedendo validez a un tanto que será lembrado -por nós, evidentemente- por vir precedido dun dos fóras de xogo sen sinalar máis clamorosos da historia. O de sempre na casa do grande, pero aquí non pasa nada.

Para o día seguinte, domingo, tiñamos programada unha excursión. Iamos visitar a famosa Gorxa do Chimpo do Tigre. A do Chimpo do Tigre é a gorxa que forma o río Yang Tse, terceiro máis longo do mundo, ó seu paso entre as montañas Ha Ba e Yu Long, cuxos cumios superan sobradamente os 5.000 metros de altura cada un. O seu nome ten orixe nunha lenda que relata cómo un tigre, fuxindo do cazador que lle quería dar captura, chimpou dende un penedo situado no punto máis estreito do canón, e foi quén de alcanzar a outra beira do río, salvando así a vida.

Con estes datos na man, tanto os topográficos como os lendarios, a verdade é que deveciamos por coñecer o lugar. E a el chegamos tras tres horas de autobús, o cal nos deixou ás 11:00 da mañá no pé da montaña de Ha Ba. A misión consistía en ascender un tramo da mesma, facer un percorrido pola súa saia en paralelo ó río, e rematar por descender ata atoparnos co Tina’s Guest House, onde tiñamos pensado facer noite.

O río Yang Tse.

Un total de 7 horas entre escaladas, camiñatas e descensos, polo cal a idea era estar no Tina’s, en terreo seguro, ó comezar a caer o sol. Os pasos a seguir estaban certos e semellaban sinxelos, así que, sen máis demora, iniciamos o ascenso.

E ascendimos, e ascendimos, e tras máis de dúas horas ascendendo, topamos cun par de chineses que por alí vivían, os cales nos dixeron que estabamos no camiño errado. Bueno, por dicir dixeron unha chea de cousas, que só lles faltou ós pobres sacar uns títeres e facer unha representación teatral. Nós, polos seus acenos, as súas sinalizacións na nosa merda de mapa e por un sinal de prohibido o paso que un deles fabricou na momento para a ocasión, interpretamos, perspicaces nós, que por alí non debía ser.

E descendimos, e ascendimos, e voltamos descender, que xa pareciamos o Celta dos ’80, na procura do camiño correcto. Ata que, resignados, decidimos baixar ata onde nos deixara o bus. E foi pouco antes de chegr alí onde dimos co punto onde nos extraviaramos. Os pasos a seguir estaban certos e semellaban sinxelos, si. Mais co que non contabamos era co rigor chinés na organización. Coa súa meticulosa orde, co seu perfecto deseño e trazado de calquera proxecto.

O ascenso á montaña comeza por un camiño pavimentado, mais despois duns poucos metros avanzados, este camiño continúa para os vehículos, mentres os peóns deben virar no sentido contrario por un sendeiro de terra e pedras. Desvío éste que non está indicado. Pero non está indicado nin en inglés, nin en chinés, nin en galego, nin en esperanto nin en élfico. Non hai nada que advirta do camiño correcto. Nin un puto lemming dos que fan stop (ésta é para frikis). Nin un triste rastro de chupitos de licor café que seguir (ésta, aínda que bastante máis frouxa, é para o público en xeral).

Atopabámonos de novo no punto de partida, mais con tres horas perdidas. Era materialmente imposible que chegasemos ó Tina’s, derradeiro albergue de toda a ruta, antes de anoitecer. Cos cálculos na man, e transcorridos un par de quilómetros, Cons decidiu pegar a volta, retornar á estrada e coller un taxi que o levase a terreo amigo. Eu, pola miña banda, e xúrovos que aínda hoxe non sei moi ben qué me pasou pola cabeza, decidín continuar. Empecinado, e pode que cegado pola indignación que me provocou a nefasta organización chinesa.  Seguro que en boa parte negándome a renunciar ás marabillosas vistas que da gorxa ofrecen os puntos máis elevados daquel roteiro pola Ha Ba.

Repito, aínda é agora o intre no que non sei explicar certamente qué foi o que me levou a tomar aquela decisión. Con tres horas de ascenso no corpo e un mínimo de outras sete por diante. Coa absoluta certeza de ter que facer cando menos as dúas últimas de noite pechada. Non sei por qué, pero eu seguín adiante.

E continuei co treito xa iniciado, que como comentara con anterioridade, era pura escalada, ata acadar os 3.500 metros de altura. Pasaba das 17:00 do serán cando rematei de subir por rochas e penedos para arriba. E efectivamente, como prometía, a paisaxe que ofrece o canón dende este punto da montaña é dunha beleza formidable.

Gorxa do Chimpo do Tigre.

O transcorrer do Yang Tse, paseniño neste tramo, tres quilómetros e medio debaixo túa, e escoltado polas súas dúas beiras. E escoltado non por calquera cousa, senón por dous xigantes. Dous xigantes cubertos por unha densísima vexetación, a mesma que me rodeaba. Dous xigantes que non son outra cousa senón o preludio, nin máis nin menos, dun sistema montañoso de nome Himalaya.

Espectacular estampa a que tiña diante dos meus ollos, a cal fiquei un anaco longo desfrutando dende a miña posición, un balcón, un saínte da montaña, agarrado a un pao cravado na rocha que sostiña unha bandeira comunista. E ó meu carón, un posto feito con madeiras, cun cartel que anunciaba o prezo a pagar polas fotos tiradas dende alí: 8 yuans. Ás horas ás que eu pasei non estaba nin o cobrador.

E como se estivese, pouco tiña que cobrar. A cámara da viaxe levaba un par de horas no Tina’s Guest House, e a cámara do meu móbil levaba catro meses en México. Iso si, semellante prodixio de instantánea non quedou sen inmortalizar. A que non fallou foi Xouba, a cámara-olliño de peixe agasallo de Eva, só que con ela hai que agardar ó revelado. Cousas da maxia dos días pasados.

E comecei co tramo que se supuña plano, que de plano tiña o que o P.S.O.E. de socialista. Aquelo alternaba subidas con baixadas que metía medo, todas elas ó longo dun estreito camiño, desta volta si, decentemente indicado con frechas pintadas nas rochas.

Neste treito chan aséntanse dúas pequenas vilas, Ya Cha e BenDi Wa, e nelas os primeiros albergues do roteiro. Ó pasar por eles, vari@s mochileir@s preguntáronme ónde tiña pensado pasar a noite. Ó responderlles que a miña meta era o Tina’s, con máis de catro horas de camiño por diante, a maioría tacháronme de tolo. Uns poucos non me creron, pensaron que estaba de coña. Outros tantos opinaban que a miña era unha acción de grande coraxe. Eu, consciente de que a miña acción excedía o terreo da coraxe para invadir o da estupidez, non fixen caso de ningunha das opinións, e simplemente proseguín co meu camiño.

Cando rematei co treito plano, que de plano tiña o que o PPdeG de galego, eran as 19:00, e a noite caiume enriba. E era unha noite ben escura. De non ser pola miña lanterna de dinamo do Decathlon, agasallo da miña irmanciña, a miña visibilidade sería 0. O mesmo que camiñar cos ollos pechados. Tras 8 horas de tunda, os meus xeonllos berrábanme, chamábanme de todo. Xa vedes o baixo que pode chegar a caer un ser humán, que ata partes do seu propio corpo lle faltan ó respecto. Tanto me deu, o meu fígado xa me ten acostumado.

E iniciei o tramo definitivo, o de descenso, e o certo é que as dúas primeiras horas foron prácidas de todo. O único que fixen foi avanzar máis a modo para non esnafrar. Enfocaba coa lanterna primeiro de fronte para vislumbrar o camiño, e despois ás rochas que me rodeaban para comprobar se había pintada algunha frecha e asegurarme así que continuaba no camiño correcto.

O único momento de tensión que vivín foi cando esvarei nunha rocha ó iniciar o descenso dun barranco, e a lanterna do Decathlon saíu despedida da miña man. Comezou a caer pola barranqueira abaixo, rebotando en cada chanzo que formaban as pedras, ante a miña ollada impotente. Pero cando xa comezaba a temer que non ía frear máis a súa caída e que ía ter que continuar a aventura en tenebras -algo absolutamente imposible-, detívose nuns fentos, e apresureime a baixar a recollela antes de que finiquitase a súa luz. Clásico intre tenso de película barateira.

Como dixen, agás algún susto puntual, as primeiras horas de expedición nocturna non revestiron complicación algunha. O carallo foi a última media hora. Quen me coñeza sabe que non son un tipo que se asuste con facilidade. O frío e o medo son dúas cousas que sempre levei moi ben. Moi baixa ten que ser a temperatura para que eu pase frío, e moi demoníaco ten que ser o espírito maligno para que me faga pasar medo. De feito, como dixen, as dúas primeiras horas paseinas con total naturalidade, contándome brincadeiras para autodivertirme eu só, e mantendo as miñas clásicas conversas profundísimas e trascendentais comigo mesmo.

Mais a cousa pegou un xiro inesperado cando de entre a vexetación que me rodeaba comecei a percibir o son dun animal do xeito máis claro e evidente. Era o inequívoco camiñar dun cuadrúpedo. Vale, cabe a posibilidade de que fosen dúas galiñas camiñando perfectamente acompasadas, pero barallemos opcións máis verosímiles. Ademáis, tamén escoitaba a súa respiración. Tamén pode que fose un canciño tenro e adorable, pero non quixen ficar a comprobalo. Presa do pánico comecei a descender a toda velocidade, tirándome por barrancos abaixo e sen preocuparme nin de desgrazarme a cabeza nin das indicacións do camiño.

Cagado de medo e co corazón latexando a mil por hora, xa que en toda a fuxida non deixei de escoitar en ningún momento as pisadas do lobo, da hiena, do dentes de sable ou do tigre da lenda, albisquei unha estrada baixo miña, á cal chimpei directamente dende o meu alto na montaña. Cando me alonxei do monte, sentinme a salvo. Era a única estrada no pé da montaña, e o Tina’s Guest House tiña que andar por alí.

Cheguei ó albergue feito papilla. Tras conseguir fuxir das fauces e gadoupas do depredador máis despiadado e asasino que coñece a nai natureza. Tras un día enteiro de expedición pola Gorxa do Chimpo do Tigre e a súa montaña de Ha Ba, un sitio dunha fermosura extraordinaria. Tras 10 horas e media subindo e baixando polo monte adiante. Chamádeme superficial, inmaduro ou inconsciente, pero cando o conseguín, sentín unha enorme satisfacción. Pegueime unha ducha e deitei na cama ó que quedaba do meu corpo.

Aí, e non noutro sitio, estaba situado o noso albergue, o “Tina’s”.

Aínda quedaba outro día de excursión pola gorxa. Para o final deixamos a visita ós rápidos do río, o punto do Yang Tse dende onde o tigre pegou o chimpo para fuxir do seu cazador. Para a súa observación os chineses construíron unha serie de escadas que baixan ata chegar a un mirador formado por varias pasarelas, e dende alí poder desfrutar ben preto do espectáculo que o caudal do río ofrece neste treito.

E éste é formidable. A auga descende a unha velocidade mareante. Só traza liñas rectas, colisinando cunha violencia descomunal contra recantos, rochas saíntes. Contra sí mesma.

Cada centímetro cadrado do caudal do Yang Tse neste punto da gorxa é un punto de confrontación, de conflicto entre a auga e o resto dos elementos. Non hai acougo. E o son das infinitas batallas, atroador, trascende incluso á enorme altura de Ha Ba e Yu Long, as montañas que forman o val, o prodixio que supón a Gorxa do Chimpo do Tigre.

Unha demostración de forza magnífica. Unha manifestación de potencia incontrolable. Un novo exemplo, unha nova exhibición de supremacía por parte do mundo natural que nos fixo sentir moi pequenos, case ridículos.

O tigre da lenda.

Á nosa volta ó Enjoy Inn botamos un día máis en Li Jiang, e o mércores puxemos rumbo a Kun Ming. Situada uns 600 quilómetros ó sur de Li Jiang, con ela continuabamos co noso percorrido pola China, e achegabámonos á fronteira con Vietnam. E foi precisamente o visado para entrar no noso seguinte país de destino o que variou por completo os nosos plans de aí á fin do noso periplo pola República Popular Chinesa.

Lonxe do que nós pensabamos, os trámites da visa para Vietnam levan entre tres ou catro días, polo cal quedabamos sen tempo para visitar Yang Shuo, un parque natural na provincia de Guang Xi que segundo parece é un dos destinos máis visitados de todo o país. Debiamos quedar agardando polos nosos visados na cidade de Kun Ming.

Capital da provincia de Yunnan, a ela chegamos o xoves 8 de novembro a primeira hora da mañá, e aloxámonos no Cloudland Youth Hostel, o cal mantiña o fantástico nivel de tódolos que catamos na China. E a verdade é que pouco fixemos nos seis días que nos vimos obrigados a ficar e Kun Ming.

O venres achegámonos a unha lagoa que se atopa no centro da cidade. Rodeada dunha zona de recreo, as xentes de Kun Ming aproveitan para pasear polas súas beiras, para facer ximnasia ou para bailar en grupos, formando nun corro ou seguindo os pasos que marca un monitor.

A verdade é que resulta agradable e entrañable observar a esta xente divertirse, sorrir, pasalo ben, amosando unha cara totalmente diferente á das súas estresantes vidas cotiás lastradas por unha sociedade frenética, de tolos. Entre un dos monitores que lideraban os pasos de baile dos seus discípulos puiden recoñecer con inmensa emoción ó Cañita Brava chinés, ou o que é o mesmo: Cañita Blava. Escoiteino na miña cabeza pronunciar con toda nitidez unha das súas frases estrela:

– ¡Tolente! ¡Me debes tlescientos yuans de whisky!

Cañita Blava, o Cañita Brava chinés.

No hostel coñecimos a unha parella de irmáns franceses de Estrasburgo, na rexión da Alsacia. Tratábase de Thomas e Baptiste. O primeiro, mouro e miudiño, era o máis calado. Ou mellor dito, era o que as mataba calando. Porque, sempre de xeito discreto, sen facer ruído, de cando en vez soltaba algunha machada das que primeiro che deixan calado e despois fan que morras coa risa.

Tom, o pequeno dos irmáns franceses que coñecimos en Kun Ming.

O segundo, Baptiste, era o maior dos dous, e estaba fatal da cabeza. A pesares de non falar un inglés demasiado fluído, a súa tolemia facíase patente de xeito indiscutible. Amante da festa de primeira orde, era graciosísimo, e grazas a el aprendín unha morea sobre a historia e cultura da Alsacia, rexión que garda moitas similitudes coa Galiza e da que só tiña unhas pequenas nocións.

Baptiste, cazado nun momento meditabundo.

Canda estes dous elementos pasamos uns días realmente divertidos, facéndonos unhas troulas tolísimas, xogando trepidantees partidas de ping pong, ou vendo algunha peli no hostel. Unha das noites que saímos os catro xuntos, a do sábado, comezámola facendo botellón mentres eu seguía o Raio – Celta do único xeito que puiden: por unha aplicación do móbil de Tom, xa que a conexión no Cloudland non alcanzaba nin para escoitar a Radio Galega.

Derrota dolorosa tras poñernos cun 0-2 de vantaxe no marcador, e para a que non debe servir de excusa a nova expulsión de Cabral. Hai que saber manexar mellor os tempos do partido, e en Vallecas fixemos un partido malo de solemnidade.

O luns, Cons e mailos dous irmáns foron a visitar Xi Shan, unha montaña a escasos quilómetros do centro da cidade. Eu estaba a pasar por un dos meus clásicos períodos de insomnio, e levaba varios días sen poder durmir nin un minuto, polo que quedei no hostel esfolado perdido. De todos xeitos aquí vos deixo unhas cantas fotiñas da súa visita á montaña, a cal ofrece unhas preciosas vistas da cidade de Kun Ming.

Kun Ming dende a montaña Xi Shan.

Descenso en teleférico dende Xi Shan.

O mércores 14 de novembro foi o día sinalado para abandonar a República Popular da China, con destino Sa Pa, no norte de Vietnam. Foi un mes o que botamos na China cheo de sensacións contradictorias. Por unha banda están os fantásticos recunchos, os infinitos lugares a visitar que brinda este país, todos eles dunha beleza impresionante, dunha capacidade de impacto sen igual. Por non falar da súa cociña, a máis variada e unha das mellores do mundo, senón a mellor.

“Dumplings”, nome en inglés desta especie de empanadillas, realmente deleitosas.

E na outra cara da moeda atópase a comunidade chinesa. O carácter da súa xente, tan complicado, tan arisco, tan brusco. O seu xeito de desenvolverse en sociedade, tan egocéntrico, tan irrespetuoso, tan estresante. Aínda así, canto máis descendimos no mapa, esta situación suavizouse paulatinamente. Non sei se pola ubicación xeográfica ou polo noso afacer ós seus costumes, pero rematamos por coñecer, como non podía ser doutro xeito, unha manchea de persoas fantásticas, nunha porcentaxe bastante máis elevada ca no noso comezo en Pequín.

A China, unha cultura cunha historia formidable e un presente confuso. Non quero darlle máis voltas ó fraudulento e irreal do seu sistema comunista, pero é que resulta sangrante. Sexa como fose, o único certo é que a nosa estancia no seu territorio tocaba á súa fin, e fóramos quén de superar o novo reto que supuxera a etapa chinesa, país que non nolo puxo nada doado.

Só espero que, se como promete a situación actual, chegan a domiñar o mundo, estas xentes aprendan algún que outro concepto de vital importancia, como a igualdade ou a fratenidade. Pero xa teremos tempo de preocuparnos por iso. Agora é hora de pensar na seguinte etapa: Vietnam.