O día que non souben responder de ónde era.

O domingo era un home ilusionado. Nervioso, expectante. Pode que algo preocupado. Mais, por riba de tódalas cousas, ilusionado. Había pouco máis de oito meses que marchara do meu país para cumpri-lo soño da miña vida, na procura dunha experienza que encha o meu espírito e a miña mente, dun proceso de aprendizaxe que me forme e me convirta nunha persoa apta para axudar na loita por mudar este mundo nun lugar máis xusto.

Levaba oito meses pregoando con orgullo o nome do meu país por cada un dos recunchos deste planeta. Nuns poucos deles xa o coñecían. Nalgún en concreto, un específicamente, facíano moi ben, case mellor ca min. Mais na meirande parte do mundo, a xente coa que falaba non sabía ónde está o meu país. Nin escoitaran falar del. Ninguén. Non me importaba.

Cando me preguntaban de ónde era, eu explicáballes a xentes de tódalas culturas, razas e relixións, co peito enchido e a man no corazón, que o meu é un país moi pequerrechiño. Un país fermoso, bonito a rabiar. O país coa mellor comida, as mellores praias e a mellor troula do mundo.

Un país habitado por xentes humildes, modestas, sinxelas. Traballadoras inesgotables. Xentes honestas, puras, para as que a palabra significa todo. Unha cultura solidaria, onde a palabra “irmandade” figura nos capítulos máis relevantes da súa historia. Un país habitado por xentes bravas, orgullosas, de enorme amor propio. Xente con coraxe. Un país que tempo atrás foi o primeiro reino de Europa en erguerse contra os poderosos, contra as clases privilexiadas.

Todo iso fun dicindo do meu país, coa man no corazón e o peito enchido, ás xentes que me preguntaban de ónde era. Dende a Patagonia ata Canadá, e dende as antípodas ata o lonxano oriente.

Si. O domingo estaba ilusionado. As enquisas dicían que o índice de participación ía ser moi baixo, pero eu non lles facía caso. ¿Cómo non ía participar a xente? Había catro anos que o presidente do meu país presentara en campaña electoral un catálogo con 14 promesas, das cales incumprira as 14. E o meu país está habitado por xentes honestas, puras, para as que a palabra significa todo.

O goberno do meu país levaba catro anos retirando axudas ós dependentes, recurtando en servizos públicos ou obrigando a pagar por medicamentos e libros de texto. Catro anos afogando e machacando ás familias máis desfavorecidas. E o meu país está habitado por xentes humildes, modestas, sinxelas.

En catro anos o goberno colocara ó meu país á cabeza do desemprego, cos seus principais sectores produtivos feridos de morte. E as xentes do meu país son traballadoras inesgotables.

Nos últimos catro anos o goberno do meu país lapidara privilexios que o pobo gañara tempo atrás coa súa loita e o seu esforzo, eliminara dun plumazo dereitos que a clase traballadora conseguira nunha loita que custara moitas vidas. E o meu país está habitado por xentes bravas, orgullosas, de enorme amor propio. Xentes con coraxe.

Por suposto que a xente ía participar. E íanlle facer pagar a tan infame personaxe por tódalas atrocidades cometidas. Sen dúbida era o momento. Había moito tempo que a cultura galega, o noso tesouro máis prezado, non sufría ataques tan rabiosos, con tanto odio. Concretamente dende o réxime dictatorial fascista. Dende os días nos que Francisco Franco silenciaba ós que preguntaban pola liberdade a base de cadea ou fusilamentos, a perda de dereitos básicos por parte do pobo non se convertía nunha sangría de tales dimensións.

Era o momento de dicir basta. Xa abonda. As mesmas políticas, o mesmo sistema vil e putrefacto que está levando o planeta á súa autodestrucción, estaba devorando a nosa sociedade dende o máis básico, dende as súas raíces. Estaba desarticulando todas e cada unha das súas capas. Agás, por suposto, onde habita o gran capital. Alá arriba, dende os máis ricos ollan para nós con desprezo. Mais eses non fan que o mundo funcione, senón todo o contrario.

Pois claro que era o momento. Por fin, despois dun longo e deseperante período de letargo, o pobo espertara. Había un tempo que deixara a un lado a súa pasividade, a súa indeferencia. Un par de anos atrás aparcara a súa sumisión para comezar a cuestionarse cousas, a saír á rúa para anunciar que xa non estamos dispostos a tragar máis. A rebelarse. Pedían cousas. Solicitaban cambios. Novas propostas máis aló dos mesmos de sempre, aqueles que se enquistaron no poder e nos afundiron no abismo no que hoxe nos atopamos. Os que cunha noxenta complicidade se foran alternando nun trono que corrompera ata as entrañas a aqueles que non viñan xa corruptos das súas casas. O pobo demandaba trocos. Unha alternativa á que aferrarse.

E as súas peticións foran escoitadas. Abofé que o foran. @s galeg@s podían elixir a alternativa que o nacionalismo leva toda a vida encarnando na contra do sistema establecido coas propostas de sempre. Coa promesa de traballar por e para a xente. Coa oferta dunha saída da crise pola esquerda, respectando os servizos públicos e potenciando os sectores productivos propios do país. Sempre coa nosa cultura por bandeira. Sempre co sentimento galeguista como elemento de confraternización.

Por outra banda, @s galeg@s podían ter escollido un proxecto nado dende a xenerosidade e co obxectivo de servir de fogar común para a esquerda deste país. Un proxecto no que unha das mentes máis brilantes que a nosa política xamáis deu, tendeu a man a todas aquelas forzas políticas, galeguistas e de esquerdas, que estivesen dispostas a facer un esforzo cedendo lixeiramente nos seus programas para unirse nunha fronte sólida e solidaria, que poida prantar cara con firmeza ás políticas antigalegas e antisociais do actual goberno nacional.

Tamén podían @s galeg@s terse decantado por outro proxecto nado para a ocasión, e que tamén foi concebido mediante a unión de forzas decididas a representar esa nova ferramenta que valla á sociedade galega para enfrontar a dictadura do capital. Un proxecto que veu a encher o baleiro existente no espazo reservado ó galeguismo de centro, no que se vexan reflectid@s @s galeguistas máis moderad@s que ata entón tiñan que optar por partidos de ámbito estatal ou nacionalismos máis á esquerda do seu ideario.

E así podería continuar enumerando as distintas opcións, podería seguir enunciando as diferentes alternativas existentes que o pobo solicitara, ata, por exemplo, as 21 candidaturas que se presentaron pola provincia de Pontevedra, que na Coruña foron 19, en Ourense 18 e en Lugo 16.

Xa o creo que era o momento. Co país sumido nun estado de precariedade que non se daba dende había 70 anos. Coa xante na rúa clamando polo cambio. Co instrumento preciso para iniciar ese cambio ó servizo desa xente. Coa idiosincrasia da nosa sociedade enfrontada irremisiblemente ós elementos opresores que tratan de erradicala.

Era o momento de da-lo paso cara adiante. De actuar con decisión, con afouteza. De rachar coas ataduras de tópicos e mentiras. De revolverse contra a manipulación. De darlle as costas a corruptos e deshonestos, a féridos e duros, imbéciles e escuros; e darlle o apoio ás alternativas demandadas, á xente que atendera as peticións do pobo. Ós bos e xenerosos.

Era, en definitiva, o momento de declarar a guerra ós ricos. De botar ós que gobernan exclusivamente para eles. De combater a tiranía do capital. De rebelarse contra humillacións e opresións. De berrar non ós que están do lado duns poucos privilexiados e na contra dunha maioría esmagante, esquecida e pisoteada nos seus dereitos máis básicos. E iso só podía acontecer se o domingo as xentes do meu país saían en masa a exercer o seu dereito ó voto, que entón máis que nunca non era un dereito, era unha obriga. E se votaban con tino.

Mais nada disto sucedeu. As enquisas, aquelas que dicían que o índice de participación ía ser moi baixo, estaban no certo. A xente quedou na casa. Non prestou o seu apoio a aqueles que a escoitaran, non escoitou a aqueles que lle prestaran o seu apoio. Os mesmos de sempre, aqueles que se enquistaron no poder e nos afundiron no abismo no que hoxe nos atopamos; os corruptos, deshonestos, féridos, duros, imbéciles e escuros; os que nos humillan e oprimen; es que gobernan para uns poucos privilexiados e na contra dunha maioría esmagante, renovaron maioría absoluta e obtiveron 3 escanos máis que catro anos atrás.

Ninguén sabe qué foi das xentes honestas, puras, para as que a palabra significa todo. Ninguén se explica en qué estaban pensando as xentes humildes, modestas, sinxelas. Nin rastro das xentes bravas, orgullosas, nin das traballadoras inesgotables.

Un non sabe qué ten que acontecer para que reaccionen, pero dá medo pensalo. Quizáis a que lles falte o prato de comida a eles, pode que non abonde con botar unha ollada ó seu redor e comprobar que lles falta a moit@s d@s seus/súas compatriotas. Ou pode que nin tan sequera se dignaran en botar esa ollada.

Por outra banda, é certo. A clase política debe facer unha reflexión máis aló, e atopar as cousas que se fixeron mal para non facerlle ver ó pobo a extrema gravidade da situación que atravesamos. Ou máis importante aínda: qué non se soubo ver do que o pobo demendaba para saír de tal situación. E, cómo non, debe tamén ollar cara adiante. Valorar o magnífico traballo realizado e os extraordinarios resultados obtidos por A.G.E. Aferrarse a el coma ó tremendo raio de esperanza que é, tomalo como referencia e a partires de aí traballar con máis dureza que nunca. Eu, pola miña conta, iso farei. Palabra.

O luns era un home afundido. Os nervios tornaran en desolación, a expectación mudara en desesperanza. Mais, por riba de tódalas cousas, estaba defraudado. Mentres paseaba pola Gran Muralla Chinesa, dúas mozas londiñenses, divertidas e bulideiras, presentáronseme, e unha preguntoume:

-¿De ónde es?

Eu baixei a vista ata o chan, e así permanecín durante uns eternos dez segundos. Deseguido erguín de novo a mirada, e craveina nos ollos da moza londiñense, que agardaba co xesto desconcertado.

–O meu é un país moi pequerrechiño. Un país fermoso, bonito a rabiar. O país coa mellor comida, as mellores praias e a mellor troula do mundo. Un país habitado por xentes humildes…