Bogotá. Á saída da selva atópase a morriña.

Mércores 27 de xuño. Chegamos a Bogotá contra as 17:30 do serán.

Bogotá é unha cidade fría, situada a 2.600 metros de altitude. As súas rúas son números. Calle 12, Carrera 9.

Síntome estraño. Vimos de chegar da Amazonia, onde a nosa estancia supuxo a experiencia máis diferente, a máis alonxada da miña vida cotiá na cidade que vivira xamáis. Mais xa estabamos de volta na civilización. Nunha grande cidade, nunha grande capital. E estabamos no-los dous sos.

Despois de dous meses viaxando ou vivindo con xente entre nós permanentemente, voltabamos a atoparnos sos na nosa aventura. Xa non estaba César. Non contabamos coa compaña de Arthur. Nin rastro de ningún membro do Asshole Teamnin do Europe Team.

Síntome estraño. Chegamos ó noso hostel, o Platypus, e chéganme ó móbil varios vídeos enviados pola miña irmá, onde sae a miña sobriña Lena, de menos de dous aniños, dicindo “ola Adri” e “Adri ven”. Non dicía palabra cando saín da Galiza.

Síntome estraño, moi estraño. Angustiado. Golpéame a morriña. E golpéame coma ela o fai habitualmente. De improvisto, ser previo aviso. Con dureza.

As rúas de Bogotá son números. Calle 12, Carrera 9. Non atopo a rúa Palencia, que me leva a cear a casa de Juantxo e Iriña calquera prato preparado por el, sempre con arte e amor, sempre para lambe-los dedos. E a ver unha peli, cos comentarios de Pako no seu perfecto e académico calvariense. Alí tamén está Tako, con quen arranxamos o mundo entre risas, ás que tamén aporta Gus.

Non atopo a rúa Portela, onde ó carón do Flipper subo a casa de Choli a escoitar uns temazos, calquera temazo de calquera grupo, o que a el se lle antoxara ou o que lle encha a orella nesa época. E entre temazo e temazo morremos da risa cos nosos desvaríes, e co seu humor único, de xenio. Do xenio que el é. Pode que canda nós estean Campillo e Deme, habituais deste planazo.

E tampouco está a rúa Doutor Carracido para botar unhas partidas na casa de Prego e Druida. Uns combates ó Street Fighter ós que se apunte Potri, ou uns piques ó Fifa ós que se sumen Maritxo ou Lagunilla.

En La Candelaria, o barrio onde nos hospedamos, existen bares, hai pubs. Algún está moi ben. Congratúlanos especialmente o The Doors, ó que Cons non faltou nin unha soa vez á súa cita diaria co rock e a birra. Mais non atopo La Fiesta de Los Maniquíes, onde sentarme cun licor café na man de parola con Vane, con Rosalía, con Marquiños. E pasalo en grande coas nosas Churru Girls, esa milagre social que supón a prodixiosa xeración do ’87: Raque, Eviña, Mary, Bita, San, Vero, Pali… Daría tanto por tervos aquí…

Existen bares, hai pubs. Algún está moi ben. Pero non está Brou, con quen descender ó inframundo dos antros de maior perdición calquera día da semana, e amencer coa cidade en pleno funcionamento. Tampouco está Chufi para envelenarnos coa peor brebaxe que atopemos nos estantes da peor licorería.

Paseando por Bogotá paso ó carón dunha cancha de básquet. Levo catro meses cun mono terrible de xogar ó baloncesto. ¿Pero para qué, se non está Xose? Non ten sentido se non podo botar con el uns un para un, uns vinteúns, concursos de triplas, ou calquera deses xogos absurdos que só el pode inventar. Nin sequera podo botar un partido de pádel con Richi, contra Víctor e Oli.

Tamén hai cafeterías en Bogotá. Coas súas terraciñas, co seu servizo hiper-atento e amable. Son estupendas. Pero non está Reich para tomar con ela unha chiquita, nin Beíña, nin Mary.

Xa sei que estou a cumprir o soño da miña vida, que non teño dereito a estar triste porque son un auténtico privilexiado. Pero comprendédeme, teño xente demasiado especial nesa terriña como para non botal@s en falta. Hai demasiado agarimo repartido entre a xente que acabo de nomear e outr@s moitísim@s que, do xeito máis inxusto do mundo, quedaron polo camiño (podédesme crer que non vos esquezo), como para non sufrir un pequeno baixón que ben seguro hei deixar atrás en menos do que incluso eu mesmo penso. Estou morriñento perdido, e cando me poño a escribir con morriña, sáenme estas cousas.

Os dous primeiros días non saímos do hostel, ben pola saudade, ben por seguir dándolle voltas ó tema do voo á México.

Foi o venres cando nos decidimos finalmente a saír da cuncha e coñecer un pouquiño Bogotá. Guiados por Juan Carlos fixemos un percorrido polos puntos máis destacados de La Candelaria, o barrio onde, como dixen, estabamos hospedados.

Barrio de “La Candelaria”.

La Candelaria é o barrio histórico de Bogotá. Mistura de arquitecturas colonial e republicana, hoxe trata de recuperar o ambiente bohemio que predominaba hai ben pouco, así como a súa posición como o barrio máis acomodado da capital, perdido en favor de Los Rosales, ó norte da cidade.

Nas azoteas dos edificios asoman diferentes estatuas, figuras que hai anos lucían en case tódolos inmobles, pero que na actualidade escasean bastante, xa que son roubados polos vándalos.

A primeira parada fixémola na Casa Silva. Trátase da casa onde morou José Asunción Silva, o poeta máis relevante da historia de Colombia. De familia ben posicionada, Silva foi un poeta precoz, de mente atormentada, polémico, envexado.

Casa Silva.

Fachendoso ata gañarse o alcume de José Presunción, non foi recoñecido na súa época, e morreu sen saber o grande poeta que foi. E morreu tras dispararse un tiro no peito, despois de pedirlle a un amigo médico que lle debuxara o contorno do corazón sobre a camisa, ó remate dunha festa que organizara na súa casa con trece compañeiros do mundo intelectual.

Foi o 23 de maio de 1.896, ós 31 anos de idade, poñendo fin así a unha vida tormentosa, sempre incomprendido, angustiado polas débedas herdadas do seu pai.

Piano que lle mercou J. A. Silva á súa irmá Elvira.

A súa obra máis representativa é “El Nocturno”, e recoméndovos especialmente o terceiro poema, o cal nos leron durante a nosa visita, e no que José Asunción se laia da morte da súa irmá Elvira, da que se di estaba namorado.

Seguimos percorrendo Bogotá, cidade onde existe unha pronunciadísima diferenza de clases. Ó norte o barrio rico, con Los Rosales á cabeza, e ó sur as comunas, a zona máis pobre da cidade. Detémonos no edificio da antiga prisión e casa de torturas da cidade, hoxe convertido en apartamentos de luxo.

Antiga prisión de Bogotá.

Albiscamos a Universidade de La Salle, e enfronte desta a de El Externado, dúas das máis importantes de Bogotá. E tamén a biblioteca Luis Ángel Arango, segundo Juan Carlos, a máis grande de Sudamérica.

O edificio do fondo é a Universidade de La Salle.

Biblioteca Luis Ángel Arango.

A segunda parada fixémola no Museo de Bogotá. A temática baséase na cultura urbá bogotana: grafittis e hip hop, de grande peso no día a día colombiano, especialmente na capital e na súa meirande parte con orixe no sur; e tamén álbumes de fotos de épocas antigas das diferentes zonas da cidade.

No patio do museo, xunto a unha fonte, a flor de cartucho, que en Colombia é agasallada entre homes debido á súa sobriedade.

Patio do museo. A flor branca é a “de cartucho”.

Chamounos a atención a Urna Centenaria, que parece ser que contén arquivos e datos de grande importancia, e que se abre cada 100 anos, ó máis puro estilo vaticano.

Urna Centenaria.

Xantamos bandeja paisa, prato típico da cociña colombiana procedente de Medellín. Carne picada, un chouriciño, feixoada, arroz e ensalada, ademáis da sempre presente banana fritida. Si, unha mistura un tanto cocha.

Xa polo serán visitamos o Museo Botero, adicado a Fernando Botero, pintor e escultor colombiano. O Museo Botero céntrase case por completo na obra do artista de Medellín, entre a que chama a atención a súa particular versión da Gioconda, representada, coma tódolos seus personaxes, con formas redondas e voluptuosas. Que son tod@s gord@s, falando claro.

“La Mona Lisa” de Botero.

Aínda así, o museo conta tamén con obras de outros artistas, coma Picasso, Monet, Dalí ou Renoir.

Camiño do Museo da Policía Nacional pasamos pola Plaza Bolívar, centro político e institucional de Bogotá. Na praza atópanse a Casa Presidencial, enfronte desta o Palacio de Justicia, dun lado a Alcaldía Mayor, e do outro, a Catedral Primada.

Casa Presidencial.

“Palacio de Justicia”.

“Alcaldía Mayor”.

Catedral Primada.

O edificio do Museo da Policía Nacional data de 1.923. Na estancia principal, chamada patio nº1, móstrase un canón do ano 1.933, da guerra contra o Perú polos territorios amazónicos.

Pódense ver tamén uns carros de cabalos traídos da Inglaterra de comezos do século XX, nos que transportaban ós presos para expoñelos nas prazas principais da cidade, onde éstes eran humillados.

No mesmo patio móstranse tamén un robot de fabricación colombiana utilizado para desactivar artefactos explosivos, e ata un mini-helicóptero que lle servía ós corpos de seguridade para facer incursións silenciosas na selva na súa loita contra a guerrila.

No soto, antigamente o calabozo da cadea, exponse nunha vitrina unha espectacular Harley Davidson do ano 1.990, incautada no combate co narcotráfico. Parece ser que fora un agasallo de Pablo Escobar ó seu curmán, “El Arete”.

Sobre Pablo Escobar, odiado e adorado en Colombia, o máis grande narcotraficante da historia e fundador do Cartel de Medellín, a quen se lle atribúen máis de 10.000 asasinatos e quen foi condenado por narcotráfico, asasinato, secuestro e terrorismo cando se entregou en 1.991 para fugarse en 1.992, hai un patio adicado no Museo, mais na nosa visita éste estaba en reformas.

Pasamos ó patio nº3, o que no seu tempo foi a estancia onde os reclusos paseaban e tomaban o sol, e no que hoxe se pode desfrutar dunha fontiña e dun bonito mural onde se explica a historia da policía colombiana.

O máis entretido da da visita ó museo foi cando nos sentaron nunhas bancadas e, tras apaga-las luces, foron pasando diferentes maquetas de plastilina mentres unha gravación ía narrando a evolución da Policía Nacional Colombiana, dende a éopca prehispánica, onde as autoridades se denominaban güechas, ata os nosos días.

Representación en plastilina da actual Policía Nacional Colombiana.

Pola noite quedamos con Arthur. Chegara xusto ese día a Bogotá para ó día seguinte marchar de fin de semana canda dous amigos ás aforas da cidade. Desta volta si que estabamos ante a despedida definitiva. Canda os seus amigos Andrés e Andrea, unha parella que viña de contraer matrimonio en outubro -voda á que asistira Arthur- citámonos para dar unha volta pola noite.

Quedamos no Parque 93, emprazamento situado a anos luz do noso hostel, así que para chegar collimos un medio de transporte ó que aquí chaman Transmilenio. Eu pensei que con ese nome tan de nave espacial ía percorrer os mencionados anos luz de distancia en apenas unhas décimas, mais o Transmilenio non pasa de ser un autobús urbano, o Vitrasa de Bogotá, e demorou o que tiña que demorar, ó redor dunha hora.

A noite con Arthur e os seus amigos resultou realmente divertida. Andrea e Andrés eran unha xente estupenda, sinxelos, de trato cercano e conversa moi agradable. Probamos a aguardiente, bebida típica de Colombia, unha augardente con sabor anisado que entra con perigosa facilidade. Rematamos a noite no piso da parella, e foi aquí onde se produciu a despedida con Arthur.

Andrés e Andrea, na noite da despedida de Arthur.

Arthur Untch, alemán de ascendencia romanesa. Enxeñeiro. Unha mente privilexiada. E un corazón coma unha catedral de grande. Colombia, o Perú e sobre todo Bolivia serán testemuñas para sempre da nosa amizade, irmán alemán. Podes estar seguro de que o mes e medio que pasamos xuntos foi máis que de abondo para que non te esqueza xamáis, e para que non me resigne a que as promesas que fixemos de voltar a vernos na Galiza queden en palabras que as leve o vento.

Que che vaia ben, amigo.

Ó día seguinte, sábado, continuamos coñecendo Bogotá da man de Juan Carlos. Comezamos polo Museo Militar, a que foi casa de Antonio Ricaute, capitán que ó carón de Simón Bolívar foi de grande relevancia nos procesos de independencia das Repúblicas de Colombia e Venezuela. Moita arma, moito uniforme. Nada que nos enchese o ollo.

Helicóptero no patio do Museo Militar.

De alí saltamos á Casa de la Moneda. É un museo que ofrece un percorrido pola historia numismática tanto de Colombia coma do resto do mundo.

O que me resultou máis interesante foi o comezo do mesmo, onde se resaltan as organizacións económicas alleas á moeda, alleas ós cartos. O troco, o intercambio de mercadoría ou o ofrecemento de traballos reforzaba na época prehispánica aspectos como a honra ou as relacións entre distintos grupos sociais.

Volante de acuñación, ano 1.774.

De alí chimpamos ó norte da cidade, ó barrio de Los Rosales. Como apuntei con anterioridade trátase do barrio rico de Bogotá, onde se instalou a jet set colombiana. Entramos nun centro comercial, tamén na tenda Nike. Nada resaltable, nada especialmente interesante.

Pola noite Cons, na súa ineludible cita co pub The Doors, fixo migas con tres “indivíduos da súa especie”, heavys de raza pura: Víctor, Kevin e Sebastián. Éstes convidárono a probar a chicha, bebida elaborada a base de millo, coma a que probaramos no Perú, pero ésta fermentada. Segundo lle explicaron os seus novos colegas, a bebida en cuestión remóntase a tempos anteriores á invasión hispánica.

O domingo, polo que me contaron, houbo un partido de fútbol en Europa, unha final dun torneo de seleccións, ou non sei qué hostias, pero non me enterei moi ben en qué consistía a vaina. Limiteime a seguir procurando o voo que nos plante en México, algo que xa se está comezando a complicar de xeito preocupante.

E chegou o día de hoxe, luns. E aquí me atopo eu, aínda pelexándome coa morriña. Cons anda polo centro da cidade, nun concerto onde se citaron diversas bandas de rock, entre elas Siniestro Total.

Chegou o momento de abandonar Bogotá. Non foi que me fixese o home máis feliz do mundo a capital colombiana. Incluso deixando a un lado o meu proceso saudento, non lle atopo que teña moito que ofrecer, aparte do encanto do seu barrio antigo, La Candelaria. Mañá marchamos a Medellín. Todo o mundo falounos marabillas dela. Só espero lembrarme de vós coma é debido, sen que iso me deprima, coma fixen ata pisar Bogotá, e poder así desfrutala na súa xusta medida.

Veredes cómo si.