Sa Pa e Ha Noi. ¡Bos días, Vietnam!

Mércores 14 de novembro. Tras un mes exacto na China, por fin cruzabamos a fronteira que nos alonxaba dos dominios do xigante asiático, e adentrabámonos no por aquel entón para nós ignoto Vietnam.

O punto que nos serviu de toma de contacto coa República Socialista foi a localidade de Sa Pa, situada na provincia de Lao Cai e a escasos quilómetros da fronteira coa China. Chegamos xa coa noitiña enriba, no medio dunha densa brétema, unha temperatura bastante fresca e unha humidade elevadísima. Aloxámonos no Sapa Cozy Hostel, o cal estaba rexentado por unha parelliña ben nova, a mamá dela e un bebiño de catro meses que nos tivo tolos da cabeza ó longo de toda a nosa estancia nesta pequena vila do norte do Vietnam. Qué preciosidade, por Tutatis.

A pequena e acolledora Sa Pa, primeiro destino do noso percorrido polo Vietnam.

O xoves saímos a dar unha volta de recoñecemento pola cidade. Rodeada de montañas de frondosa vexetación e situada a uns 1.600 metros de altitude, Sa Pa conta cunha meteoroloxía non demasiado afable na época do ano na que nós caímos por alí. Os bancos de brétema van e veñen de forma continuada, e cubren a totalidade da vila nun chiscar de ollos, pasando de ter un ceo totalmente despexado a camiñar coma unha toupa a causa da nula visibilidade en cousa de 30 segundos.

Cando isto acontece, a humidade multiplícase por mil, e se non te recolles rematas exactamente igual de mollado que se estiveses dando un paseo baixo a choiva. Estivemos dando voltas por un mercado na rúa e pola praza principal, onde os locais se xuntan coas etnias procedentes das montañas adxacentes para montar os seus tenderetes con artículos de artesanía da zona ou roupa de montaña das marcas máis coñecidas, a cal non me preguntedes de ónde sacan.

Xa pola noite, e chegada a hora da cea, metímonos no sitio máis enxebre dos que atopamos preto do hostel. Cando entramos eran sobor das 9:00 da noite. Cando saímos non sabiamos nin en qué día viviamos. Veredes cómo foi.

A cousa comezou con toda normalidade, nada facía esperar semellante liada de final. Nin de lonxe. Pedimos os nosos pratos de comida, uns fideos fritidos con tenreira ben ricos, acompañados dunha auguiña e unha Fanta. Coma nenos bos. No medio duns breves minutos de sobremesa, o patrón da pousada sentou ó meu carón, ollando para o meu brazo espido con xesto abraiado. O tipo non daba creto con tanto pelo. Mais de contado ollou para o que asomaba polo pescozo, e cando lle amosei o que brota do peito case lle dá unha embolia cerebral.

Tra-las risas do momento, púxonos un pote de té e unhas mini cunquiñas enriba da mesa, e cun xesto convidounos a beber. Voltou a sentar ó meu carón, mais desta volta cunha pipa de fumar nas mans dunhas dimensións que quitaban o sentido. E, de igual xeito, convidounos tamén a fumar. E comezou a chegar unha tropa de rapaces de menor idade ca el, e poucos segundos despois de sentar ó redor da mesa que tiñamos onda nós, estaban todos a facer acenos para que sentasemos onda eles, na súa mesa cunha pota xigante fumeando no medio. Teño que lembrar que nós xa estabamos ceados.

Iso fixemos, e cando tivemos os nosos cuncos enfronte nosa, os rapaces puxéronse a servir, naturalmente comezando por no-los dous. Polos seus xestos, pola ilusión que neles de evidenciaba, estaba claro que nos estaban a servir o mellor que naquela enorme poa aboiaba. E non comezou mal a cousa, xa que o primeiro que caeu no meu cunco foi un cacho langostino que para quitarlle a cabeza tiven que utilizar unha guillotina.

Os nosos cuncos duraban baleiros apenas segundos. Tratabamos de dicirlles que estabamos a rebentar, mais entre a falta de entendemento e o medo que tiñamos a que non lles parecera ben, os recipientes enchíanse unha e outra vez. Nunha destas servíronme outro dos bocados de luxo da casa. O clásico ovo cocido que no canto de xema ten o feto do pito xa un pouco formado. Case morro de noxo, e sabedes que nesta panza xa entrou case de todo nesta vida. Axudou a minguar a repugnancia o estado de ebriedade que xa comeaba a adquirir.

Porque si, ó carón dos nosos cuncos formaba un vasiño de chupito que se o recipiente de comida duraba apenas segundos baleiro, o vaso de chupito non alcanzaba a vista a percibilo sen líquido. E veña grolos de viño de arroz para dentro. Non había compaixón, había que rematalos dunha soa vez. A velada foi formidable. Ninguén entendía nin unha soa palabra do que dicía o outro -chegado certo punto nin entre Cons e máis eu-, mais tódolos alí presentes pasárono en grande.

Grazas á actitude aberta de todos, poñendo todo da nosa parte para que fluíse unha comunicación en principio imposible, escoitando máis co corazón que co ouvido. Grazas en parte ó viño de arroz, non cabe dúbida de que unha boa castaña sempre axuda a desenvolver habilidades idiomáticas descoñecidas en sobriedade. E grazas, sobre todo, á xenerosidade e cercanía desta xente, que decidiron aceptarnos no seu grupo e convidarnos a re-cear e a agarrarnos unha toña criminal porque si, porque lles fixeron graza aqueles dous gringos, un dos cales tiña máis pelaxe que moitos dos cánidos que tanto lles aproveitan a eles. Saímos da pousada facendo chilenas. O mundo seguía a agasallarnos con novas leccións impagables.

O sábado achegámonos ó denominado Mercado do Amor. Trátase dunha actividade ancestral que as xentes destas latitudes levan a cabo cada sábado pola noite, e que está enfocada a atopar paralla para @s moz@s da vila que andan solteir@s. Desenvólvese na praza principal, e o procedemento consiste e que as mociñas se agochan na escuridade, e comezan a cantar unha cantiga de amor. Eles deben deixarse guiar polo que lles transmitan estes cánticos, escoller a melodía que máis lles encha o ouvido, e lanzarse á procura da moza que a está a emitir.

A etnia H’mong na praza principal de Sa Pa.

Esta actividade perdeu hoxe en día bastante da pureza de tempos pasados, e na actualidade a praza énchese de vendedores tratando de engatusar ós turistas, entre eles tamén poboadores das montañas que baixan á vila a fecer o seu negocio.

O domingo o Celta voltaba a Balaídos tra-lo Toumalet do mes anterior, e facíao para enfrontarse ó Mallorca de Joaquín Caparrós. Duelo de necesidades saldado cun empate a 1 que se antoxa un tanto inxusto coa proposta futbolística do Celta, moito máis atrevida, afouta e decidida que o rácano plantexamento do conxunto balear.

Cat Cat, nos arredores de Sa Pa.

Como dixen, Sa Pa está situada a 1.600 metros de altitude, e nas súas montañas viven diferentes etnias agrupadas en pequenos núcleos poboacionais. Nós decidimos visitar a de Cat Cat, poboada pola etnia H’mong. Para acceder a ela hai que baixar por unha ladeira varios quilómetros ata chegar ó val de Muong Hoa.

Descida que leva á vila de Cat Cat.

Na descida, a montaña vese escalonada polas terrazas que forman os arrozais. A meirande parte do tempo nesta época do ano, as mesmas están cubertas pola brétema, mais a medida que te achegas á vila e a altitude diminúe, os neboeiros amósanse menos densos e permiten unha mellor visibilidade.

Terrazas de arrozais en Sa Pa.

Os H’mong manteñen case na súa totalidade a súa forma de vida e os seus costumes de sempre. Muíños de contrucción artesanal, granxas con porquiños, pitas e vacas, os cativos xogando cheos de lama ata o pescozo… O único que lembra o liberalismo que nos invade hoxe en día son os postos de roupa de montaña que te golpean a mente de cando en vez.

E unha vez que chegas ó val Muong Hoa, abaixo de todo agárdate unha bonita fervenza, rodeada, cómo non, de postos de artesanía local, unha pequena lagoa, e un novo sendeiro polo que continuar o camiño que rodea a vila de Cat Cat, nesta ocasión en forma de ascenso para ir achegándose á propia Sa Pa.

A fervenza de Cat Cat.

E chegou o martes, e tras unha semana na fermosa Sa Pa, a cal utilizamos tamén para seguir tomando forzas ante o esgotamento que se apoderara de nós na China, houbemos de poñer rumbo a Ha Noi, a capital da República Socialista de Vietnam.

Deixamos atrás Sa Pa, a cidade onde a brétema chegou de visita e decidiu ficar para sempre. A cidade que nos serviu de inmellorable toma de contacto co Vietnam. Pasamos a noite nun bus camiño de Ha Noi, percorrendo estradas de trazados demoníacos.

Cando chegamos á capital do antigo Vietnam do Norte era mércores pola mañá cedo. Antes de instalarnos no Frindly Backpackers Hostel despedímonos ata logo dunhas horas de Lucas e Eli, unha parella de bonaerenses cos que fixeramos migas no autobús. E quedáramos con eles para tomar algo pola noite porque cando nos presentamos conectamos xenial, eran simpatiquísimos e bla bla bla. O de sempre cada vez que topamos con arxentin@s, e que xa me empezo a aburrir ata eu a min mesmo de repetilo, pero que non porque non atope máis xeitos de describilo deixa de ser certo, e a estas alturas case que preocupante.

E efectivamente, esa mesma noite quedamos con Lucas e Eli para tomar unhas birras. Comezamos por unhas diminutas banquetas na terraza dunha tasca, onde o propietario rematou por levarnos a coñecer a súa casa, da que fachendeaba que era a máis antiga de Ha Noi, e amosounos o altar budista que nela lle montaron ó seu recén finado pai, coa pequena e adorable Chie, de 3 aniños, correteando polo medio e ofrecéndonos o seu plátano ó tempo que exclamaba “¡coman, occidentais!”.

En Ha Noi comezamos a experimentar cómo as gasta o tráfico de Vietnam.

Na seguinte parada coñecimos a Sachal e Melissa, unha parella estadounidense -el de orixe paquistaní- que andaban de visita polo surleste asiático. Fixemos unhas risas moi grandes os seis xuntos, ata que ás 0:00 foi tempo de interromper a diversión por motivos protocolarios. Nacía o día 22 de novembro, e tal día coma ese, había 30 anos, nacía á súa vez en Vigo o meu compañeiro de viaxe. Foron minutos de brindes constantes entre continuas brincadeiras, mentres os traballadores do bar apagaban as luces e pedían silencio ó paso de patrullas de policía coa orde de pechar todo local da cidade unha vez pasada a 01:00 da madrugada.

Ó día seguinte, o propio 22, visitamos o Lago Hoan Kiem. Trátase dun lago de dimensións considerables, en cuxo extremo sur de atopa a Torre Thap Rua, encantadoramente iluminada cando o solpor de apodera de Ha Noi.

Lago Hoan Kiem.

É de lonxe o Hoan Kiem o punto con máis vida da cidade, e as súas xentes aprovéitano para pasear, facer ximnasia, ou incluso darse masaxes masivas en fileira, como puiden observar con abraio e diversión en máis dunha ocasión. E toma pareado co que vos agasallo. Arte que vos dono así, de balde.

A Torre Tap Rua.

Masaxes conxuntas en fileira.

Venres e sábado botámolos na mar. Era tempo de coñecer a espectacular Bahía de Halong. Casualidades do destino ou designios da dichosa Lonely Planet, da cal sempre fuxirei, cando subimos á camioneta que nos había transportar a Halong, alí dentro achábanse Sachal e Melissa.

Bahía de Halong.

Os yankees da noite anterior, todos uns cachondos. El, tremendo festeiro, falaba un perfecto portugués tras unha longa estancia no Brasil. Era coñecedor da actual situación socio-política no mundo, o que non lle impedía facer constantes preguntas sobre o noso país para seguir adquirindo información.

Ela, que vivía coadiña polos ósos do seu marido, era natural de Pittsburgh. Parecía caladiña, pero certas historias que sobre ela nos contou Sach aseguraban máis ben todo o contrario, e a noite que pasamos a bordo do bote na bahía así o confirmou.

Sachal e Melissa.

Canda eles, na furgo ía Belén. Arxentina afincada hai anos en Barcelona, Belén cumpría tódolos requisitos que se lle supoñen ós seus compatriotas. Alegre, divertida, faladeira, amorosa e apaixoada, esta moza conquistou os nosos corazóns dende o primeiro segundo.

Belén, a arxentina – barcelonesa que coñecimos en Halong.

E para rematar de completar o equipo contamos con Tessa. Chegada de Holanda, Tessa era puro inxenio. Ás veces sarcástica, ás veces directa, sempre se amosaba ocorrente. Roubáranlle a súa cámara coa reportaxe gráfica de varios meses de viaxe, pero Tessa aprendera a relativizar a perda dado o marabilloso dos lugares que estaba a visitar.

Os dous días estivemos a bordo dun barco ben xeitoso, cuns camarotes moi acolledores e na compaña dunha tripulación amigable e atenta, o que non era un tunante coma un templo de grande, véxase o capitán da embarcación.

A comida excelente e en cantidade, e a noite que pasamos xuntos montamos unha troula moi respectable que comezou con karaoke e rematou xogando… ó asshole. Si, coma no tour de Bolivia canda o Asshole Team. Mais, desta volta, e por obra e graza do karaoke, a cervexa e o meu humor absurdo, rematamos por chamar ó xogo, e por extensión ó equipo, o vegetable. Cando digo o do humor absurdo quero dicir absurdo de verdade, así que, por favor, non preguntedes o porqué.

“Vegetable Team” agás Belén, do que só resta por vos presentar Tessa, a loira en primeiro termo.

E todo isto vivímolo nun emprazamento de ensoño. Dos que transmiten a sensación de atoparte nun lugar irreal, por anómalo, por estraño. Un deses lugares que escapa ós designios marcados pola facción monótona da natureza e se moldean a si mesmos, crean a súa propia existencia.

A Bahía de Halong é un deses sitios que che transmite con toda a intensidade posible a certeza de que atopas nun lugar único. É doado procurar a túa dose propia de tempo e espazo, deterte, abstraerte de todo o que che rodea, e meditar sobre o único e difícilmente repetible do momento que estás a vivir.

Algunhas das rochas que salpican a bahía agochan covas tan impresionantes coma ésta.

Conta a lenda que un emperador, no seu afán por defender o seu territorio, chamou a un dragón que cuspía diamantes, o cal sementou a Bahía de Halong de todo tipo de xoias e perlas para construír unha fortaleza que cubrise o lugar dos ataques dos inimigos.

Outra versión da lenda relata que foi o propio dragón o que se arroxou á auga e coa súa cola golpeou a terra, esnaquizándoa e sementando todo das rochas dispersas que hoxe ateigan o lugar.

Sexa como fose, o que está claro é que a que liou o dragón foi pardísima. E qué ben liada. Un non alcanza a entender cómo se formaron alí esas illas, esas formacións rochosas. Todas tan diferentes, cada unha tan particular. Algunhas cubertas de vexetación, outras pura pedra. Unhas con formas redondeadas, máis homoxéneas; outras rectas e anguladas, cheas de aristas e saíntes.

Fabulosa a Bahía de Halong. Sen dúbida, posuidora con todo merecemento dun lugar entre as Sete Marabillas do Mundo Natural.

De volta a Ha Noi e ó Friendly Backpackers Hostel, aínda habiamos botar tres días máis na segunda cidade máis poboada do Vietnam. E habiámolo facer por separado. Cons e Belén por unha banda, e eu pola outra canda Kel.

Kel era unha moza procedente de Filipinas. Desprendía enerxía por todos e cada un dos poros da súa pel. Sempre activa, sempre positiva. Sempre con esa capacidade de análise que só se pode percibir dende o prigma dun artista. Da artista que leva dentro. Hiper sensitiva e ardente, era quén de aportarche sempre, de completarte coa súa lectura particular de persoas, cousas e situacións. Tan particular, tan abstracta, tan exenta e limpa de toda contaminación relativa á realidade máis evidente.

Kel, a filipina que coñecín en Ha Noi.

O segundo día tras coñecernos tentamos visitar o cárcere de Hoa Lo. Entre unhas cousas e outras cando chegamos xa estaba a pechar, e non nos permitiron a entrada. De todos xeitos pasamos unha tarde divertidísima, reportaxe gráfica da cal se encargou Kel, coa súa cámara de ollo de peixe, a súa Xouba particular.

Foto tomada co ollo de peixe de Kel.

Xa á noitiña decidimos ir ó teatro a presenciar un espectáculo con títeres chamado “Títeres na Auga”. E así é, literalmente. Os protagonistas son unha  serie de títeres que bailan e depregan todo tipo de coreografías dentro dun estanque de auga. Como é lóxico, non nos enteramos absolutamente de nada da trama, pero como nos aseguraran, o acto é moi visual e entretido, e rematou por resultar un rato bastante agradable. Como cando vexo unha peli de Almodóvar.

No espectáculo “Títeres na Auga”, canda Karima, unha francesa que coñecimos no hostel.

Xa pola noite, a televisión vietnamita televisaba o Zaragoza – Celta. Vitoria pola mínima e facendo o xustiño, nun partido dos que normalmente rematan e empate. Pero non se pode falar de normalidade cando sobre o céspede está Iago Aspas.

O martes 27 era día de despedidas. Era o último que iamos pasar en Ha Noi, xa que ese mesmo serán partiamos hacia Laos, concretamente á localidade de Luang Prabang. Belén e máis Cons achegáronse a visitar o Mausoleo de Ho Chi Minh, responsable da creación da actual República Socialista de Vietnam e artífice tanto da independencia vietnamita ante a ocupación francesa coma da resistencia e posterior vitoria na Guerra de Vietnam contra as tropas estadounidenses.

Mausoleo de Ho Chi Minh.

Pola nosa parte, Kel e máis eu, desta volta si que acadamos chegar a tempo ó cárcere de Hoa Lo. E o lugar, hoxe convertido en museo, resulta verdadeiramente interesante. Reproduce e explica con toda precisión as esceas, no lugar exacto no que se produciron, dos arrestos, torturas e execucións que sufriron os membros revolucionarios vietnamitas no seu proceso de liberación da colonización francesa.

Reproducción das condicións nas que eran pechados os prisioneiros de guerra vietnamitas na I Guerra de Indochina.

A cadea de Hoa Lo serviría asímesmo coma lugar de reclusión improvisado polo exército vietnamita para reter ós prisioneiros estadounidenses 20 anos despois, na Guerra de Vietnam. Os vietnamitas chamaban ó Cárcere de Hao Lo de xeito sarcástico o “Hanoi Hilton”, a modo de mofa dos militares yankees.

Uniforme dun paracaidista “yankee” no Cárcere de Hao Lo.

E foi así cómo, ás 17:00 do serán, estabamos subindo no bus que nos había levar a territorio laosiano. Despediámonos deste xeito da nosa primeira etapa vietnamita. A que desempeñamos en Vietnam do Norte, o que no seu día, antes da unificación, fora apoiado pola URSS e pola China.

Non era un adeus. Tan felices nos fixera Vietnam que tiñamos pensado voltar. Había que coñecer Vietnam do Sur. Pero antes, era tempo para Laos.